Ταυτότητα – Ιστορία

Ιστορικό

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) είναι σωματείο με πολυετή δράση στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πρώτη προσπάθεια να ιδρυθεί έγινε το 1918 από τους Γ. Καφαντάρη, Αλ. Δελμούζο, Γ. Πετσόπουλο, κ.ά. Η Ένωση ιδρύθηκε αρχικά το 1936, με πρόεδρο τον Αλέξανδρο Σβώλο και διαλύθηκε από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Επανιδρύθηκε το 1953. Στο προεδρείο, εκτός του Αλέξανδρου Σβώλου, στρατεύτηκαν προσωπικότητες, όπως οι Ηλίας Τσιριμώκος, Στρατής Σωμερίτης, Αγνή Ρουσοπούλου, Δημήτρης Καλλιτσουνάκης, Θάλεια Κολυβά.

Η δικτατορία του 1967 διέλυσε την ΕλΕΔΑ. Ο Φαίδων Βεγλερής ήταν από τους βασικούς μάρτυρες εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης στην περίφημη «ελληνική υπόθεση» στο Συμβούλιο της Ευρώπης που δημιούργησε ένα μοναδικό προηγούμενο: με εξαίρεση την Ελλάδα των συνταγματαρχών, κανένα άλλο κράτος δεν έχει αποβληθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης εξαιτίας συστηματικών παραβιάσεων δικαιωμάτων. Η ΕλΕΔΑ ήταν ενεργή ιδιαίτερα στο Παρίσι κατά την περίοδο αυτή και ανασυγκροτήθηκε στην Ελλάδα στο τέλος του 1974. Σύμφωνα με το καταστατικό της, «δραστηριοποιείται στον χώρο της διάδοσης, υπεράσπισης και ανάπτυξης των αρχών που αναγνωρίζουν στους ανθρώπους, ενταγμένους σε κοινωνικούς σχηματισμούς, δικαιώματα και ελευθερίες». 

Για μια εκτενή αναφορά στην ιστορία της ΕλΕΔΑ, δείτε το άρθρο του Δρ. Μιχάλη Μωραϊτίδη “Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (1918-2013)“.

Μεταδικτατορικά, μέχρι σήμερα, δραστηριοποιήθηκαν στο Διοικητικό της Συμβούλιο, μεταξύ πολλών άλλων, οι Φαίδων Βεγλερής, Αριστόβουλος Μάνεσης, Γιάννης Σουριαδάκις, Νίκος Φραγγάκης, Νίκος Αλιβιζάτος, Χρύσα Χατζή, Γιάννης Κτιστάκις, Γιάννης Ιωαννίδης, Μιχάλης Τσαπόγας, Κλειώ Παπαπαντολέων, Κωστής Παπαϊωάννου, Δημήτρης Σαραφιανός, Νίκος Παρασκευόπουλος, Δημήτρης Χριστόπουλος, Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, Ανδρέας Τάκης.

Η θεωρητική επεξεργασία των σύγχρονων δεδομένων και της κατάστασης των δικαιωμάτων σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, η πρόληψη των παραβιάσεων μαζί με την καθημερινή επαγρύπνηση και παρέμβαση για την προστασία των θυμάτων, αποτελούν τα κατεξοχήν εργαλεία που μπορεί να διαθέσει ο μη κυβερνητικός χώρος, ως συμβολή στον περιορισμό των παραβιάσεων των δικαιωμάτων των ανθρώπων.

Τα μέσα με τα οποία εκπληρώνονται οι σκοποί της ΕλΕΔΑ είναι η μελέτη των προβλημάτων των πολιτών, σε ατομικό ή/και συλλογικό επίπεδο, η υποβολή προτάσεων για την επίλυσή τους, η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η εμβάθυνση του δημοσίου διαλόγου γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσω της διοργάνωσης διαλέξεων, συνεδρίων, δημοσιεύσεων και λοιπών εκδηλώσεων που κρίνονται ανά περίπτωση πρόσφορες. Για τη βέλτιστη εκπλήρωση των σκοπών της η Ένωση επιδιώκει τη συνεργασία με άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο των δικαιωμάτων (οργανώσεις δικαιωμάτων, Συνήγορος του Πολίτη, Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, αλλά και διεθνείς οργανισμούς, όπως είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης και τα Ηνωμένα Έθνη). 

 

Πεδίο δράσης

Η ΕλΕΔΑ ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε σε ένα περιβάλλον συρρικνωμένης δημοκρατίας, στο οποίο ο αγώνας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν πολιτικά  επικίνδυνος, αλλά με σαφήνεια οριοθετημένος σε ό,τι αφορά τους στόχους του. Η μετά το 1974 συγκυρία στην Ελλάδα έχει δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον, πιο ακίνδυνο σχετικά με τα προβλήματα που επιφυλάσσει στους υπερασπιστές των δικαιωμάτων, αλλά εξαιρετικά πιο πολύπλοκο σε ό,τι αφορά την κατανόηση, την πρόληψη και την καταστολή των νέων μορφών παραβιάσεων που προκύπτουν από τα σύνθετα δεδομένα του καιρού μας.

Στους τομείς παρέμβασής μας περιλαμβάνονται:

  • Η μετανάστευση και το άσυλο στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
  • Τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
  • Η αδυναμία τήρησης των εγγυήσεων της ποινικής δικονομίας ιδίως σε ό,τι αφορά κυρίως τις ομάδες «υψηλού κινδύνου» δυνητικών παραβιάσεων, όπως κρατούμενοι, αλλοδαποί, κτλ.
  • Οι σχέσεις Κράτους-εκκλησίας και η κατάσταση της θρησκευτικής ελευθερίας στην Ελλάδα.
  • Η αναμόρφωση του δικαίου της ιθαγένειας και ο εξορθολογισμός των μηχανισμών απόδοσης.
  • Η ρατσιστική βία και η ρητορική μίσους.
  • Η ελευθερία της έκφρασης.
  • Τα ζητήματα αστυνομικής αυθαιρεσίας και ατιμωρησίας.
  • Η Δικαιοσύνη και το σωφρονιστικό σύστημα.

 

Συμμετοχή σε εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή όργανα και δίκτυα

  • Μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Fédération Internationale des Droits de l’Homme – FIDH)
  • Συμμετοχή στην Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου 
  • Συμμετοχή στο Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων 
  • Συμμετοχή στο Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Θεσσαλονίκης 
  • Συμμετοχή στο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας που συντονίζεται από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες 
  • Συμμετοχή στον Μηχανισμό Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και επικουρείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. 

 

Προγράμματα & Δράσεις

  • Συνεργασία με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (European Union Agency on Fundamental Rights – FRA) 

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε συνεργασία το Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου και το Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης Αντιγόνη έχουν επιλεγεί  από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ως εθνικό σημείο επαφής για την Ελλάδα με σκοπό τη συλλογή στοιχείων και  πληροφοριών σε θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων.

  • Παρατηρητήριο της δίκης της Χρυσής Αυγής (GoldenDawnWatch.org)

Η πρωτοβουλία Golden Dawn Watch, μέσω διαπιστευμένων συνεργατών της,  παρακολουθεί κάθε μέρα τη δικαστική διαδικασία μέσα από την αίθουσα διεξαγωγής της δίκης, από την αρχή ως το τέλος της. Βασικός κορμός της δουλειάς είναι η συνεχής παρακολούθηση και η ενημέρωση για την πορείας της δίκης.

  • A New Gender Era 

Σκοπός του έργου «A New Gender Era: Deconstructing Gender Stereotypes – Redefining and Developing New Aspects of Masculinities and Femininities» είναι η αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων και η ανάπτυξη νέων, εναλλακτικών και θετικών αφηγήσεων σχετικά με το φύλο στην Ελλάδα. Οι δράσεις του έργου εστιάζουν στην αποδόμηση των στερεοτύπων ειδικότερα στα νέα ακροατήρια καθώς και σε τόπους δημόσιου διαλόγου, δηλαδή στα media και τη διαφήμιση. Το έργο φιλοδοξεί να επιτύχει του σκοπούς του προσφέροντας ευκαιρίες εκπαίδευσης σχετικά με τα έμφυλα στερεότυπα σε πολλαπλές επαγγελματικές ομάδες που εργάζονται με νέους/ες, στα media και στην διαφήμιση. Το έργο υλοποιείται από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τη Συμμαχία των Φύλων με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Παλαιότερα προγράμματα & Συνεργασίες

  • Ιθαγένεια στην Πράξη (2021-2023): Σκοπός του έργου είναι η βελτίωση της υφιστάμενης διοικητικής πρακτικής στην απόδοση της  ιδιότητας του πολίτη. Συγκεκριμένα θα εντοπίσει διοικητικές δυσλειτουργίες, θα παραθέσει προτάσεις απλοποίησης προς όφελος των διοικουμένων και της δημόσιας διοίκησης, που θα προκύψουν από την εποπτεία της εφαρμογής της εθνικής νομοθεσία και την εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών θα ενισχύσει τις ικανότητες δημοσίων λειτουργών και θα ενημερώσει για τη διασφάλιση της πρόσβασης  στην ιθαγένεια. Το έργο απαντά -για πρώτη φορά στην Ελλάδα- στην ανάγκη αποτίμησης της διοικητικής διαδικασίας απόδοσης της ιθαγένειας με απώτερο στόχο να συνεισφέρει στην ίση πρόσβαση και απόλαυση του δικαιώματος στην ιθαγένεια.

  • Παρατηρητήριο για τη Νομική Βοήθεια (2020-2022): Το έργο «Παρατηρητήριο για τη Νομική Βοήθεια» στοχεύει στην προώθηση του θεσμού της νομικής βοήθειας στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη συλλογή ερευνητικών στοιχείων που αφορούν την πρακτική εφαρμογή του. Στόχος του έργου είναι η καταγραφή των προβλημάτων και η ανάδειξη καλών παραδειγμάτων, η διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς και η άσκηση συνηγορίας μέσω της διατύπωσης προτάσεων βελτίωσης. Το έργο υλοποιείται  στο πλαίσιο του προγράμματος Active Citizens Fund.

  • Υλοποίηση του χρηματοδοτούμενου έργου SOpHiSM: Μία απάντηση στη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο μέσα από την ενίσχυση της υψηλής ποιότητας επαγγελματικής δημοσιογραφίας και της δημοσιογραφίας των πολιτών. Το πρόγραμμα SOpHiSM συνέβαλε ενεργά στην αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, χρησιμοποιώντας τα υπάρχοντα διεθνή πρότυπα και εργαλεία, καθώς και τις απόψεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων (νέων δημοσιογράφων, φοιτητών δημοσιογραφίας, πολιτών δημοσιογράφων και ΜΚΟ).

  • Υλοποίηση του χρηματοδοτούμενου έργου νομικής υποστήριξης σε αιτούντες άσυλο με ζητήματα ευαλωτότητας την περίοδο 2018-2019 “Support Refugees Rights“.
  • Υλοποίηση του χρηματοδοτούμενου έργου Παροχής Νομικών και άλλων Βασικών Πληροφοριών σε Πρόσφυγες (Provision of legal and other essential information to refugees,  σε Βόρεια Ελλάδα και Αττική.
  • Εταίρος του χρηματοδοτούμενου προγράμματος REACT (Refugee, Assistance, Collaboration, Thessaloniki), το αφορά στην παροχή νομικής συμβουλής σε πρόσφυγες που διαμένουν σε δομές φιλοξενίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, Νεάπολης-Συκεών και Καλαμαριάς. Συνεργασία με Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Δήμο Θεσσαλονίκης, ΑΡΣΙΣ, Praksis, ΕΣΠ, ΧΑΝΘ,  [χρηματοδότηση UNHCR].
  • Εταίρος του προγράμματος CONTACT (Creating an Online Network, monitoring Team and phone App to Counter hate Crime Tactics).
  • Εταίρος του προγράμματος “Stop Mare Mortum”: Παροχή εξατομικευμένης νομικής συμβουλευτικής και νομικής βοήθειας σε αιτούντες άσυλο ευρισκόμενους εντός και εκτός δομών φιλοξενίας στην Ελλάδα, οι περισσότεροι εκ των οποίων είχαν  υποβάλει αιτήματα μετεγκατάστασης ή/και οικογενειακής επανένωσης σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
  • Συμμετοχή στο ερευνητικό έργο Υποστήριξη των Εκπαιδευτικών στην Αντιμετώπιση των Κοινωνικών Ανισοτήτων   (Teacher suppΟrt Confronting Social INequalities – TOCSIN), το οποίο αφορούσε στη μελέτη των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στο σχολείο. Συνεργασία με: Παν. Αθηνών, Παν. Θεσσαλίας και Παν. Δυτ. Μακεδονίας [χρηματοδότηση EEΟX]
  • Συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για ανάληψη πιλοτικών δικαστικών υποθέσεων (strategic litigation) αιτούντων άσυλο και θυμάτων ρατσιστικής βίας.
  • Κατάθεση προσφυγών ενώπιον του ΕΔΔΑ σε υποθέσεις με κρίσιμο ενδιαφέρον (βλ. υπόθεση ναυαγίου στο Φαρμακονήσι σε συνεργασία με ΕΣΠ, Ομάδα για Δικ. Προσφ. Μεταναστών, κ.άλ.).
  • Συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την έκδοση της Επετηρίδας Δικαίου Αλλοδαπών και Προσφύγων για τα έτη 2011-2015.Εθνικός εταίρος (associate national partner) του ευρωπαϊκού δικτύου Migrant Integration Policy Index (II & III) το οποίο συντονίζεται από τo Migration Policy Group (MPG) και το British Council. Η δεύτερη έκδοση του MIPEX πραγματοποιήθηκε το 2007 και η τρίτη έκδοση το 2011 MIPEX  (http://old.mipex.eu/partners#2)
  • Υλοποίηση προγράμματος RAXEN από το 2007. Οι εκθέσεις του υποβάλλονται στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Fundamental Rights Agency-FRA) και προμηθεύουν στοιχεία για την συγκριτική ανάλυση αυτών των φαινομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου υπήρξε συντονιστής – Εθνικό Σημείο επαφής στο πλαίσιο εταιρικού σχήματος με την ΚΕΜΟ για την περίοδο 2007 – 2010. Η ΕλΕΔΑ  και το ΚΕΜΟ συνεργάστηκαν με τον Συνήγορο του Πολίτη και το Ελληνικό Φόρουμ μεταναστών. Το έργο του RAXEN NFP ήταν η συλλογή και παροχή αξιόπιστων και συγκριτικών στοιχείων και πληροφοριών σε εθνικό επίπεδο για τα φαινόμενα ρατσισμού, ξενοφοβίας καθώς και  αντισημιτισμού και ισλαμοφοβίας και η υλοποίηση σχετικών αναφορών προς τον  Ευρωπαϊκό Οργανισμό θεμελιωδών δικαιωμάτων.
  • Μέλος της πρωτοβουλίας ΝAZI FREE THESSALONIKI ASSEMBLY (NAFTHA) – Σύμπραξη για τη νομική δράση κατά πρακτικών ρατσιστικού μίσους και βίας στη Θεσσαλονίκη (2013).
  • Εταίρος του προγράμματος “Νομικές, Υποστηρικτικές και Συνοδευτικές υπηρεσίες σε Θύματα εγκλημάτων μίσους”.
  • Εταίρος του προγράμματος “Πλατφόρμα Δράσης για τα Δικαιώματα στην ψυχική υγεία”.
  • Συμμετοχή στο Δίκτυο «Χάρτα της Ειδομένης», η οποία αποτελεί  αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας που ανέλαβε η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ) για την κατάρτιση ενός Κώδικα Αντιρατσιστικής Δεοντολογίας των Ελλήνων Δημοσιογράφων. Στους εταίρους της πρωτοβουλίας μέχρι σήμερα περιλαμβάνονται: η  Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, το Εργαστήριο για την Ειρηνευτική Δημοσιογραφία του ΑΠΘ, ανεξάρτητες προσωπικότητες, δημοσιογράφοι περιφερειακών ΜΜΕ.

Μέλος

Newsletter