Ο ελληνικός νόμος περί συμφώνου συμβίωσης μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων
FIDH – Διεθνής Ομοσπονδία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
ILGA-Εurope – Διεθνής Ένωση Λεσβιών και Ομοφυλοφίλων-Ευρώπη
ICJ – Διεθνής Επιτροπή Νομικών
AIRE Centre – Συμβουλευτικό Κέντρο για τα Ατομικά Δικαιώματα στην Ευρώπη
HLHR – Ελληνική Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
ΚΟΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, Βρυξέλλες, Γενεύη, Παρίσι, 7 Νοεμβρίου 2013 – Σε απόφασή του για τις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις Βαλλιανάτου και Μυλωνά κατά Ελλάδος και C.S. και άλλων κατά Ελλάδος που εκδόθηκε σήμερα, το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η Ελλάδα παραβίασε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου αποκλείοντας τα ομόφυλα ζευγάρια από το «σύμφωνο συμβίωσης», το οποίο περιορίζεται στην Ελλάδα στα ετερόφυλα ζευγάρια. Η Διεθνής Ομοσπονδία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FIDH), η ILGA – Διεθνής Ένωση Λεσβιών και Ομοφυλοφίλων-Ευρώπη, η Διεθνής Επιτροπή Νομικών (ICJ), το Συμβουλευτικό Κέντρο για τα Ατομικά Δικαιώματα στην Ευρώπη (AIRE Centre) και η Ελληνική Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (HLHR) χαιρετίζουν αυτή τη σημαντική απόφαση. Οι οργανώσεις είχαν υποβάλει στο Δικαστήριο γραπτά σχόλια σχετικά με την υπόθεση τον Ιούνιο του 2011.
«Όλα τα Κράτη-Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πρέπει να καταδικάζουν οποιαδήποτε μορφή διάκρισης εναντίον των ομοφυλοφίλων. Τα ομόφυλα ζευγάρια, όπως και τα ετερόφυλα ζευγάρια, που διατηρούν σταθερή σχέση πρέπει να έχουν τα προνόμια μιας νόμιμης αναγνώρισης», δήλωσε ο KarimLahidji, πρόεδρος της FIDH, προσθέτοντας ότι: «είκοσι δύο από τα Κράτη-Μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης έχουν θεσπίσει μια νόμιμη μορφή αναγνώρισης των ζευγαριών του ίδιου φύλου. Η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει τη νομοθεσία της, ώστε να συμβαδίζει με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου».
Η Evelyne Paradis, εκτελεστική διευθύντρια της ILGA-Ευρώπη, αναφέρει: «το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβεβαίωσε ήδη διατυπωμένες αρχές, σύμφωνα με τις οποίες διακρίσεις που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό συνιστούν παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Τώρα, το Δικαστήριο έκανε ένα βήμα παραπέρα, λέγοντας ότι εφόσον μια χώρα παρέχει νόμιμη αναγνώριση σε άγαμα ετερόφυλα ζευγάρια με τη μορφή συμφώνου συμβίωσης, τότε και τα ομόφυλα ζευγάρια πρέπει να έχουν το προνόμιο μιας τέτοιας νόμιμης αναγνώρισης. Η ευρωπαϊκή συναίνεση πάνω στο θέμα της νόμιμης αναγνώρισης των ομόφυλων σχέσεων δυναμώνει διαρκώς και χαιρετίζουμε το γεγονός ότι το Δικαστήριο το λαμβάνει αυτό υπόψη και το εκφράζει και στη νομολογία του».
Ο Livio Zilli, ανώτερος νομικός σύμβουλος της Διεθνούς Επιτροπής Νομικών, δήλωσε: «το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η Σύμβαση είναι ένας ζωντανός οργανισμός που πρέπει να ερμηνεύεται στις σημερινές συνθήκες και ότι το κράτος είναι υποχρεωμένο από τη Σύμβαση να λάβει υπόψη του τις κοινωνικές εξελίξεις, όπως και το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένας μόνο τρόπος ή μία μόνο επιλογή όταν πρόκειται για την άσκηση και απόλαυση του ατομικού δικαιώματος στην οικογένεια και την ιδιωτική ζωή».
Στην απόφαση του, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα απέτυχε να παράσχει μια πειστική αιτιολόγηση για τον αποκλεισμό των ζευγαριών του ίδιου φύλου. Το επιχείρημα του κράτους, σύμφωνα με το οποίο ο κύριος σκοπός αυτού του νόμου ήταν να προστατέψει τα παιδιά άγαμων γονιών, δεν αποτελεί έγκυρο λόγο, διότι ο αληθινός στόχος του νόμου ήταν η νόμιμη αναγνώριση μιας νέας μορφής οικογενειακής ζωής. Επομένως, ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών παραβιάζει τη Σύμβαση.
Το Νοέμβριο του 2008, η Ελλάδα υιοθέτησε έναν νόμο ο οποίος θέσπιζε το «σύμφωνο συμβίωσης», μια εναλλακτική του γάμου. Ωστόσο, το πρώτο άρθρο περιορίζει τέτοιες ενώσεις σε «δύο ενήλικα ετερόφυλα φυσικά πρόσωπα». Μια σοβαρή αντιπαράθεση σχετικά με την ένταξη των ζευγαριών του ίδιου φύλου έλαβε χώρα πριν από την υιοθέτηση αυτού του νόμου. Κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης στο ελληνικό Κοινοβούλιο, ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης δήλωσε: «Δεν πρέπει να εντάξουμε τα ζευγάρια του ίδιου φύλου. Είμαστε πεπεισμένοι ότι είναι έξω από τα όρια των αναγκών και των απαιτήσεων της ελληνικής κοινωνίας. Σαν νομοθέτης, το κυβερνών πολιτικό κόμμα είναι υπόλογο απέναντι στον ελληνικό λαό. Έχουμε τις δικές μας πεποιθήσεις και οι διαπραγματεύσεις έχουν λάβει τέλος. Πιστεύω ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος για να προχωρήσουμε».
Στα γραπτά τους σχόλια, η FIDH, η ILGA-Europe, η ICJ και το AIRE Centre υπενθύμισαν ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει επανειλημμένα καταδικάσει την άμεση διάκριση που βασίζεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό, ως άμεση παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η νομολογία του Δικαστηρίου επαναλαμβάνει ότι όταν πρόκειται για διαφορετική μεταχείριση που βασίζεται στο φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, η αρχή της αναλογικότητας δεν απαιτεί απλώς το επιλεγμένο μέτρο να είναι κατάλληλο για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Πρέπει επίσης να αποδεικνύεται ότι η διακριτική μεταχείριση είναι αναγκαία για την επίτευξη του σκοπού αυτού, διαφορετικά το μέτρο παραβιάζει τη Σύμβαση. Η θέσπιση «συμφώνου συμβίωσης» αποκλειστικά για ανύπαντρα ζευγάρια διαφορετικού φύλου συνιστά άμεση διάκριση και ως εκ τούτου παραβιάζει τη Σύμβαση.
Η σημερινή απόφαση ακολουθεί πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου κατά των διακρίσεων σε βάρος ζευγαριών του ίδιου φύλου. Τον Φεβρουάριο του 2013, στην υπόθεση Χ. και άλλων κατά Αυστρίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Αυστρία για την απόφασή της να απαγορεύσει σε ομοφυλόφιλο την υιοθεσία του βιολογικού παιδιού του συντρόφου του. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η απαγόρευση για ανύπαντρα ζευγάρια του ίδιου φύλου που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με ανύπαντρα ετερόφυλα ζευγάρια δεν ήταν δικαιολογημένη και συνιστούσε παραβίαση του Άρθρου 14 της Σύμβασης σε συνδυασμό με το Άρθρο 8.
Επαφές για τον Τύπο:
Arthur Manet (γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά) – Τηλ.: +33 6 72 28 42 94 (Παρίσι) – Email: presse@fidh.org
Audrey Couprie (γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά) – Τηλ.: +33 6 48 05 91 57 (Παρίσι) – Email: presse@fidh.org
