Με παράνομα αποδεικτικά μέσα θα παταχθεί το οικονομικό έγκλημα; Ένα ακόμα ρήγμα στη δικαιοκρατική απονομή της δικαιοσύνης
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εκφράζει την αντίθεσή της με τη πρόσφατη ρύθμιση για τη δυνατότητα χρήσης παρανόμως κτηθέντων αποδεικτικών μέσων από οικονομικούς εισαγγελείς (άρθρο 65 ν. 4356/2015) ως ρητή εξαίρεση από το κανονιστικό περιεχόμενο του άρθρου 177 § 2 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Πρόκειται για διάταξη η οποία θέτει σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας καθότι ο κανόνας της απαγόρευσης χρήσης των αποδεικτικών μέσων που αποκτήθηκαν με τρόπο παράνομο (π.χ. υποκλοπή) τίθεται στο Σύνταγμα (άρθρο 19 § 3) χωρίς επιφυλάξεις ή εξαιρέσεις. Επίσης, μέσα από την νομολογία του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου επιτρέπει τη χρήση παράνομων αποδεικτικών μέσων στο πλαίσιο του δικαιώματος στη δίκαιη δίκη, όμως η εν λόγω διάταξη δεν πληροί τις αυστηρές προϋποθέσεις που το Δικαστήριο έχει θέσει.
Κυρίως όμως, η νομοθετική εισαγωγή ειδικών “σταθμίσεων” και εξαιρέσεων συνιστά μείζον δικαιοκρατικό πρόβλημα με αβέβαιες προεκτάσεις. Γιατί, αν κάμψουμε τον κανόνα της απαγόρευσης χρήσης των παρανόμως κτηθέντων αποδεικτικών μέσων μόνο για τους «μεγαλο-φοροφυγάδες», για ποιο λόγο να μην πράξουμε το ίδιο και για τους βιαστές ή τους δολοφόνους; Τα εγκλήματα κατά της ζωής είναι άραγε ελάσσονος απαξίας από τα οικονομικά; Αν το κράτος επιθυμεί πραγματικά να πατάξει τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή ο νόμος του δίνει σειρά από εξουσίες να ασκεί εξονυχιστικούς ελέγχους. Εκτός και αν με τη ρύθμιση αυτή το κράτος εννοεί να μας πει ότι η μόνη λύση για να πατάξει το οικονομικό έγκλημα είναι να νομιμοποιήσει τα παράνομα αποδεικτικά μέσα.
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, στη μακρά της διαδρομή, έχει πάρει δημόσια θέση για να υπερασπιστεί δικαιώματα ανεξάρτητα από το εάν οι φορείς των δικαιωμάτων της ήταν συμπαθείς και ανεξάρτητα από τη στάση της κοινής γνώμης απέναντι σε ζητήματα που απασχολούσαν την επικαιρότητα. Συνεχίζοντας την παράδοση αυτή, δεν μπορεί παρά να εκφράσει την ανησυχία και διαφωνία της με την επίμαχη διάταξη και να υπενθυμίσει ότι η συζήτηση για την νόμιμη χρήση από τα δικαστήρια των παρανόμως κτηθέντων αποδεικτικών μέσων, θα πρέπει να έχει μια σαφή και στέρεα νομική βάση. Διαφορετικά το δίκαιο μετατρέπεται σε ευκαιριακό όπλο για “θεματικό” κυνήγι μαγισσών ανάλογα με την πολιτική συγκυρία με τη δημιουργία εξαιρέσεων ανά περίσταση που εν τέλει υπονομεύουν το κράτος δικαίου.
