Η εποχή των τεράτων

Του Δημήτρη Χριστόπουλου*

H σημερινή συγκυρία αναδεικνύει με τον πιο άμεσο τρόπο την αδιαιρετότητα των δικαιωμάτων. Παλιά οικουμενική συζήτηση, πλην όμως απολύτως επίκαιρη στην Ευρώπη σήμερα σε βαθμό ανέλπιστο. Οταν γίνεται ζημιά σε ένα δικαίωμα, η ζημιά θα πάει κι αλλού. Σήμερα βιώνουμε γερά στο πετσί μας ότι χωρίς κοινωνικά δικαιώματα τα κλασικά ατομικά εξατμίζονται, ενώ οι ίδιοι οι μηχανισμοί προστασίας των δικαιωμάτων και λογοδοσίας των Αρχών, και πρωτίστως η Δικαιοσύνη, αδυνατούν να αποδώσουν τα ζητούμενα.

Πιο παλιά συζητάγαμε για ευπαθείς ομάδες εκτεθειμένες περισσότερο στις παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους. Πλέον η «ευπάθεια» γενικεύεται. Στη σημερινή συγκυρία στην Ελλάδα με τον πιο οξύ τρόπο, αλλά και δι’ αυτής και για την υπόλοιπη Ευρώπη, η τρωτότητα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας καθίσταται μια κοινή βιοτική συνθήκη για το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού με τρόπο που νομίζαμε ότι είχαμε αφήσει οριστικά στο παρελθόν.

Πέραν όμως της κοινωνικής οδύνης εδώ τίθεται κι ένα άλλο μείζον ζήτημα: αυτό της νομιμοποίησης της εξουσίας στις συνειδήσεις των ανθρώπων.

Οπως έλεγε ο Γκράμσι, όταν το παλιό δεν έχει ακόμη τελειώσει και το καινούργιο δεν έχει γεννηθεί, «είναι η εποχή των τεράτων». Αυτό βλέπουμε σήμερα και με τα δικαιώματα… Αυτό είναι ο ναζισμός. Μια πολιτεία που δεν σέβεται την αξιοπρέπεια της κοινωνίας της, δεν μπορεί εύλογα να προσδοκά σεβασμό και εμπιστοσύνη στη δική της εξουσία. Αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα.

Με αφορμή το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα του 2012, η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη είχε επισημαίνει ότι «υφίσταται ένας ελάχιστος κανονιστικός πυρήνας για τα κοινωνικά δικαιώματα, ο οποίος και θα πρέπει να μείνει άθικτος από τα όποια δημοσιονομικά μέτρα. Ο πυρήνας αυτός είναι, με άλλα λόγια, μια κόκκινη γραμμή, η παραβίαση της οποίας δεν σημαίνει απλώς “καταστρατήγηση κεκτημένων”, αλλά παραβίαση των θεμελιωδών κανόνων επιβίωσης μιας πολιτικής κοινότητας και ασφαλούς συμβίωσης εντός αυτής. Το ελάχιστο όριο ουσιαστικής αυτονομίας και αξιοπρέπειας των πολιτών αποτελεί την αντίστροφη, πλην όμως σύμμετρη, όψη του ελάχιστου ορίου νομιμοποίησης της πολιτείας μας».

 

* Διεθνής Ομοσπονδία Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (www.fidh.org)

άρθρο στην “Εφημερίδα των Συντακτών” (10.12.2013)