Επιστολή προς Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Μαρία Δαμανάκη, Επίτροπο Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας

Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη

Προς:
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Επίτροπο Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας, κα Μαρία Δαμανάκη

Κοινοποίηση:
Περιφερειακό Κέντρο για την Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης Θαλάσσιας Ρύπανσης, Frédéric Hébert (Διευθυντή)
Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, H.E. Πρέσβη Álvaro Marcelo Moerzinger (Πρόεδρο του Εκτελεστικού Συμβουλίου)

Αθήνα, 3 Ιουν 2014

Κυρία Επίτροπε,

Με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να εκφράσουμε τη βαθιά μας ανησυχία σχετικά με το υψηλό – ή τουλάχιστον άγνωστο – ποσοστό κινδύνου που εμπεριέχει η διαδικασία υδρόλυσης χημικών όπλων του συριακού στρατού, η οποία πρόκειται να λάβει χώρα στο αμερικανικό πλοίο M/V Cape Ray. Όπως ήδη γνωρίζετε, πρόκειται για μία διαδικασία για την οποία έχουν αρνηθεί να παρέχουν τις σχετικές υποδομές σχεδόν όλα τα κράτη της Μεσογείου, ενώ ήδη το 82% του συνόλου των χημικών όπλων με προέλευση τη Συρία έχουν μεταφερθεί και καταστραφεί σε κατάλληλα εξοπλισμένες μονάδες μακριά από τη Μεσόγειο Θάλασσα.

Εν τω μεταξύ, ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, ο οποίος πρόκειται να λάβει μέρος επιβλέποντας τη διαδικασία καταστροφής των εν λόγω χημικών όπλων, που θα πραγματοποιηθεί τις προσεχείς ημέρες στα ανοιχτά της Μεσογείου, ανάμεσα στην Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα, δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί τη μη ύπαρξη υψηλού κινδύνου. Επισημαίνεται δε ότι η διεξαγωγή μιας τέτοιας διαδικασίας στη θάλασσα δεν έχει δοκιμαστεί ξανά, ούτε έχουν δοθεί ικανοποιητικές εξηγήσεις απέναντι στις εύλογες ανησυχίες που εκφράστηκαν από τις τοπικές αρχές και τους πολίτες, εκεί όπου θα λάβει χώρα η επιχείρηση, αλλά και από διεθνείς και εθνικές ΜΚΟ. Υπενθυμίζουμε ότι το δικαίωμα στην ενημέρωση για θέματα που αφορούν τη δημόσια υγεία αποτελεί βασική δημοκρατική αρχή, η οποία στην εν λόγω περίπτωση έχει απαράδεκτα αγνοηθεί, στο όνομα του απόρρητου της συγκεκριμένης διαδικασίας.

Λαμβάνοντας υπόψη το έντονο ενδιαφέρον για ένα καθαρό θαλάσσιο περιβάλλον και τη ζωή, εντός και εκτός θάλασσας, καθώς και την προστασία των θαλάσσιων πόρων, τόσο οι εθνικές κυβερνήσεις όσο και η Ε.Ε. είναι υπεύθυνες να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την ελαχιστοποίηση του υψηλού κινδύνου μόλυνσης των θαλάσσιων υδάτων, στα οποία θα λάβει χώρα η συγκεκριμένη διαδικασία. Άλλωστε, τόσο το συμβατικό όσο και το εθιμικό διεθνές δίκαιο προβλέπει συγκεκριμένες υποχρεώσεις στα παράκτια κράτη να δραστηριοποιηθούν με σκοπό την πρόληψη των κινδύνων ρύπανσης. Η Σύμβαση της Βαρκελώνης δε και τα πρωτόκολλα αυτής (ειδικά το πρωτόκολλο «Πρόληψης και Έκτακτης Ανάγκης») δημιουργούν επίσης υποχρεώσεις και ευθύνες για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εν κατακλείδι, καλούμε την Ε.Ε. να αναλάβει ηγετικό ρόλο προκειμένου να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτραπεί η επιχείρηση καταστροφής των χημικών όπλων της Συρίας στη θάλασσα και να υπάρξει συνεργασία με τον ΟΗΕ για να δοθεί η κατάλληλη λύση, διασφαλίζοντας το ελάχιστο ποσοστό κινδύνου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις οικουμενικές αξίες.

Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης
Αναπληρωτής καθηγητής, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου