Επαναπροώθηση στην κόλαση
Ο Σαϊντού Καμαρά γεννήθηκε σε μια γωνιά του πλανήτη όπου κυριαρχεί απελπιστική φτώχεια και εξουθενωτική βία. Στα τρυφερά χρόνια της εφηβείας προσπάθησε να αποδράσει από την καταθλιπτική του μοίρα, για να τον ξεβράσει η θάλασσα, μετά από μια οδύσσεια που παραλίγο να του κοστίσει τη ζωή, σε κάποιο ακρογιάλι της Καλύμνου. Ως ασυνόδευτος ανήλικος βρέθηκε σε κάποια κοινωνική δομή περιμένοντας απάντηση στο αίτημα ασύλου που υπέβαλε. Με την ενηλικίωσή του να επίκειται και τη χώρα του να μην θεωρείται συνήθως επικίνδυνη για τους πολίτες της, το αίτημα απορρίφθηκε, ώστε η απέλασή του να είναι θέμα χρόνου.
Στο παρελθόν ίσως να αντιμετωπιζόταν με μεγαλύτερη ανθρωπιά από τις αρχές, γιατί, ακόμη κι αν δεν πληρούσε τα τυπικά κριτήρια του ασύλου, υπήρχε η δυνατότητα να του χορηγηθεί ανθρωπιστικό καθεστώς διαμονής. Αυτή η δυνατότητα καταργήθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση, που επέβαλε επιπλέον μια στενόκαρδη ερμηνεία των τυπικών προϋποθέσεων. Στάθηκε όμως τυχερός, γιατί είχε τη σπάνια ευκαιρία να γραφτεί στο σχολείο και να δείξει τα χαρίσματά του. Κυρίως όμως είχε την τύχη να τον αγκαλιάσουν οι συμμαθητές και οι δάσκαλοί του, αποφασισμένοι να τον κρατήσουν με κάθε τρόπο κοντά τους.
Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης υποχρέωσε και αυτόν ακόμη τον πρωθυπουργό να επιδείξει προσωπικό ενδιαφέρον και αυτό είναι ιδιαίτερα ευοίωνο για την εξέλιξη της υπόθεσης. Αν όμως, όπως όλοι ελπίζουμε, αποτραπεί η απέλασή του, τι είναι αυτό που θα μας εξιλεώσει για το πώς φερθήκαμε μέχρι τώρα στον ίδιο αλλά και στα χιλιάδες άλλα ασυνόδευτα παιδιά που “φιλοξενούμε”;
Μήπως το ότι είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε μια εξαίρεση από τη στενόκαρδη αντιμετώπιση των ξένων, επειδή κάποιος αποδείχτηκε “άριστος” στην αφομοίωση της “ημετέρας παιδείας”, ώστε να σηκώσει τη σημαία ή να σκοράρει μαγικά στο ΝΒΑ; Φυσικά και να επαναφέρουμε την καταργημένη ευχέρεια να αντιμετωπίζονται ανθρωπιστικά ιδιαίτερες περιπτώσεις απορριφθέντων. Αλλά και αυτό υπεκφυγή είναι από ένα σημείο και μετά. Γιατί το ζήτημα δεν είναι μόνο ο Σαϊντού, που είχε άλλωστε και λίγη τύχη. Το πραγματικό ζήτημα είναι τα χιλιάδες, λιγότερο προικισμένα ή τυχερά, παιδιά που σήμερα περιμένουν σε κοιτώνες “καταφυγίων” να γίνουν 18 και να απελαθούν, χωρίς το όνομά τους να φιγουράρει στα κοινωνικά μέσα ή στις ατζέντες πολιτικών.
Αν εννοούμε τον ανθρωπισμό ως υποχρέωση και όχι ως ελεημοσύνη, τότε οφείλουμε να αντιληφθούμε σοβαρά και με θεσμικούς όρους ότι για τα ασυνόδευτα παιδιά που μεγάλωσαν υπό την ευθύνη μας ο αναγκαστικός γυρισμός στην πατρίδα τους ή, έστω, στην “ασφαλή τρίτη χώρα” Τουρκία, δεν είναι νόμιμη επιστροφή αλλά επαναπροώθηση στην κόλαση, απ’ όπου νόμισαν ότι είχαν ξεφύγει.
* Ο Ανδρέας Τάκης είναι επίκουρος καθηγητής της Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ στις 3 Απριλίου 2022.
Φωτογραφία: ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
