Μια μεγάλη ευκαιρία για λάθος λόγους
Σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, στον προσεχή εκκλησιαστικό εορτασμό της «Κυριακής της Ορθοδοξίας» δεν θα προσκληθούν εκπρόσωποι πολιτειακών αρχών, ενώ αντιστοίχως τα μέλη της Συνόδου δεν θα ανταποκριθούν στην πρόσκληση της Προεδρίας της Δημοκρατίας για την ίδια μέρα, όπως έως τώρα συνηθιζόταν. Ταυτόχρονα, Μητροπολίτες και Ιερείς ανά την Ελλάδα απαγορεύουν την είσοδο βουλευτών/τριών στους ναούς, ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο η Εκκλησία να μην εκπροσωπηθεί στις επίσημες πολιτειακές εκδηλώσεις για την 25η Μαρτίου 2024. Η τελευταία φορά που είχαν συμβεί τα ίδια ακριβώς γεγονότα, ήταν τον Μάρτιο του 1987, στο πλαίσιο των αντιδράσεων για τον νόμο περί εκκλησιαστικής περιουσίας, ενώ τώρα πρόκειται για αντίδραση στην πρόσφατη ψήφιση του νόμου για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί μια καλή αρχή και ευκαιρία, έχει μάλιστα εξαιρετική συμβολική σημασία και αξία το ότι προέρχεται από την Εκκλησία και όχι από την Πολιτεία, που πιθανότατα συγκρατείται από τον φόβο του πολιτικού κόστους. Οι συνέπειες του θεσμικού εναγκαλισμού Πολιτείας και Εκκλησίας αποτελούν από μακρού κοινή παραδοχή, ομολογούμενη και από τα δύο μέρη: η μεν Πολιτεία εξαναγκάζεται συχνά σε υποχωρήσεις από στοιχειώδεις παραδοχές του κράτους δικαίου, παρά τα σημαντικά βήματα εκκοσμίκευσης που έχουν λάβει χώρα ιδίως τα τελευταία χρόνια, η δε Εκκλησία καθηλώνεται σε πολιτειοκρατικές δομές πλήρως ασύμβατες προς τη θρησκευτική ελευθερία και αυτονομία. Κάθε βήμα προς την κατεύθυνση της αλληλοαπεμπλοκής τους θα ήταν ευπρόσδεκτο, ανεξάρτητα από την προέλευση ή τη συγκυριακή αιτία του.
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει καταθέσει ήδη από το 2005 συνεκτική και τεκμηριωμένη πρόταση νόμου για το συγκεκριμένο ζήτημα, ενώ έκτοτε δεν έχει παύσει να το επαναφέρει στην επικαιρότητα με κάθε ευκαιρία, χωρίς να παραβλέπει την αναγκαία Συνταγματική αναθεώρηση, ιδίως αναφορικά με τα θέματα της παιδείας (εκκλησιασμός, προσευχή, αγιασμός, μάθημα θρησκευτικών). Ελπίζουμε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις θα αποτελέσουν μια ακόμη τέτοια ευκαιρία, η οποία, όμως, δεν θα είναι χαμένη, όπως πολλές φορές κατά το παρελθόν και θα οδηγήσει σύντομα στην περαιτέρω εκκοσμίκευση του κράτους, η οποία προς ώρας παραμένει μετέωρη.
