Για το δικαίωμα στην ιστορική μνήμη

Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου συνεδριάζει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με αντικείμενο το μέλλον των αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν αποκαλυφθεί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην συμβολή των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου, όπου έχει προγραμματιστεί η κατασκευή σταθμού του Μετρό της πόλης.

Το ζήτημα απασχολεί και την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, στο πλαίσιο της ενασχόλησής της με την προστασία των κοινών αγαθών. Η ιστορική μνήμη είναι αναγνωρισμένο δικαίωμα όλων και εξ αυτού απορρέει και η συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας να την προστατεύει. Υπενθυμίζουμε ότι κατά το Σύνταγμά μας (άρθ. 24 παρ. 1 και 6) το πολιτιστικό περιβάλλον αποτελεί αυτοτελώς προστατευόμενο αγαθό για χάρη όλων των σημερινών πολιτών αλλά και των επόμενων γενεών.     

Η δημιουργία ενός σημαντικού έργου υποδομής, όπως το μετρό, πρέπει συνεπώς να συμπορεύεται προς την υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνά για την προστασία των ευρημάτων, ως ιδιαίτερα σημαντική πολιτιστική κληρονομιά, αποτρέποντας επεμβάσεις, οι οποίες με βεβαιότητα συνεπάγονται την υποβάθμισή τους και την παρεμπόδιση της προσβασιμότητάς τους. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την συντριπτική πλειοψηφία των ειδικών αρχαιολόγων, η απόσπαση των αρχαιοτήτων θα είναι μοιραία και θα διασπάσει δια παντός το σύνολο στο οποίο ανήκουν.

Εξάλλου, και σύμφωνα με διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν την Ελλάδα, η μετακίνηση των αρχαιοτήτων είναι επιτρεπτή μόνον εάν η παραμονή συνεπάγεται την καταστροφή τους (άρ. 1 και 5, ν. 2039/1992 και άρ. 1 ν. 3378/2005). Η μετακίνηση που  επιφέρει αλλοιώσεις απαγορεύεται, καθώς υπερέχει η προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς ως πηγή της ευρωπαϊκής συλλογικής μνήμης και ως μέσου για την επιστημονική μελέτη. Αλλά και το άρθρο 42 του ν. 3028/2002 επιτάσσει ότι η μετακίνηση μνημείου λόγω τεχνικού έργου εξετάζεται μόνο όταν μετά από επιστημονική μελέτη αποκλείεται κάθε δυνατότητα διατήρησής του στο περιβάλλον του. 

Καθώς έχει ήδη κριθεί από τα αρμόδια όργανα, ότι η διατήρηση των αρχαιοτήτων στην Βενιζέλου είναι και τεχνικά εφικτή και ταχύτερη για την εξέλιξη του έργου, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καλεί τις αρμόδιες αρχές να λάβουν τις αποφάσεις τους με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, το δικαίωμα όλων μας στην ιστορική μνήμη και την διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

 

Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του  Ανθρώπου

18 Δεκεμβρίου 2019