Για την αξία κάθε ανθρώπινης ζωής
Το άρθρο υπογράφει ο Γιάννης Φ. Ιωαννίδης. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η Εποχή.
Το Δεκέμβριο του 2014, όντας Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών, συνυπέγραψα με το Μαρίνο Σκανδάμη, πρώην ΓΓ Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης, μια έκκληση για τον απεργό πείνας Νίκο Ρωμανό, στην οποία γράφαμε μεταξύ άλλων:
(…) «Η ανθρώπινη ζωή είναι, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, η υπέρτατη αξία. (…) Όση σημασία και αν έχει η διάκριση των εξουσιών ή η προστασία της δημόσιας τάξης, όσο λεπτές κι αν είναι υπό κανονικές συνθήκες οι σταθμίσεις μεταξύ δημόσιων αγαθών και δικαιωμάτων των κρατουμένων, όλα τούτα θα εκμηδενιστούν αν το αποτέλεσμα στο οποίο θα οδηγήσουν θα είναι η απώλεια της ζωής ενός ανθρώπου (…) Η Πολιτεία έχει αρχές, αξίες και κανόνες, έχει και όργανα που επωμίζονται την ευθύνη να διασφαλίσουν, εκτός από την τήρηση των κανόνων, την επικράτηση των αρχών και των αξιών».
Για το Νίκο Ρωμανό, όπως και για το Βασίλη Δημάκη, υπήρξε μεγάλο κύμα συμπαράστασης, που δεν εξηγείται μόνο λόγω των ανθρωπιστικών αισθημάτων απέναντι σε κάθε κρατούμενο σε παρατεταμένη απεργία πείνας. Και οι δύο διεκδικούσαν το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση. Και όσοι τους συμπαρασταθήκαμε ζητούσαμε να τους δοθεί με αυτόν τον τρόπο μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή.
Σήμερα ένας κρατούμενος καταδικασμένος για πολλαπλές ανθρωποκτονίες κάνει απεργία πείνας για να πάει στον Κορυδαλλό, από τις φυλακές Δομοκού όπου μετήχθη. Η μεταγωγή αυτή έγινε ενώ ο ίδιος ο πρόσφατος νόμος, με τον οποίο καταργήθηκε δυνατότητά του να εκτίσει την ποινή του ημιελεύθερος, σε αγροτική φυλακή, προέβλεπε την επιστροφή στη φυλακή όπου κρατούνταν προηγουμένως. Παρά τις αιτιάσεις και τα ερωτήματα, ακόμα και από το Συνήγορο του Πολίτη, το υπουργείο Δημόσιας Τάξης δεν δημοσιοποιεί τα στοιχεία εκείνα που θα επέτρεπαν να ελεγχθεί η τήρηση της νομιμότητας, έστω για τα στοιχειώδη, δηλαδή αν όντως υπήρξε απόφαση μεταγωγής, από το αρμόδιο όργανο, με νόμιμη αιτιολογία.
Οι διαφορές μεν προφανείς με τις άλλες υποθέσεις που ανέφερα. Αλλά προφανές και το κοινό σημείο. Ας το επαναλάβω: η ανθρώπινη ζωή είναι, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, η υπέρτατη αξία. Αυτή ακριβώς την αξία που περιφρόνησε ο Δημήτρης Κουφοντίνας, την προστασία της ζωής, η πολιτεία οφείλει να την έχει ως θεμέλιο και πυξίδα της.
Ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε θάνατος απεργού πείνας στις ελληνικές φυλακές. Σε αντίθεση με άλλες χώρες, τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, όπως η Τουρκία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Και καλώς έπραξαν όσα όργανα της πολιτείας στο παρελθόν φρόντισαν, απέναντι σε αυτήν την οριακή κατάσταση, να ενεργήσουν με κάθε τρόπο ώστε να μην καταλήξει μοιραία καμία τέτοια απεργία πείνας. Επιπλέον, ό,τι κι αν σκέφτεται κανείς για το αίτημα αυτό καθαυτό της τωρινής απεργίας πείνας, παραμένει το γεγονός ότι ένας κρατούμενος, για οτιδήποτε κι αν έχει καταδικαστεί, ζητά την εφαρμογή του νόμου. Τέλος, και ανεξαρτήτως της συγκεκριμένης περίπτωσης, η αδιαφάνεια και αυθαιρεσία στις πρακτικές του αρμόδιου υπουργείου υπονομεύουν και τα ατομικά δικαιώματα και το δημόσιο συμφέρον.
Η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να συναισθανθεί την ευθύνη που τη βαραίνει.
