Θλιβερή και προσχηματική η απάντηση της Πολιτείας στις καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις
Οι παράνομες επαναπροωθήσεις (pushbacks) που φέρονται να διενεργούνται σε ολοένα και μαζικότερη κλίμακα στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια είναι εδώ και καιρό στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος οργάνων του ΟΗΕ και της ΕΕ αλλά και των διεθνών ΜΜΕ. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) φέρεται να αποδίδει στη χώρα μας όσο και στην Frontex ευθύνες για τη διενέργεια επαναπροωθήσεων και την συγκάλυψη σχετικών καταγγελιών, οδηγώντας ήδη σε παραίτηση τον προϊστάμενο της τελευταίας.
Εν είδει αντίδρασης σε όλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση προώθησε την ψήφιση, εχθές, από την Βουλή των Ελλήνων, τροπολογίας, με την οποία, μεταξύ άλλων, η αρχική διερεύνηση καταγγελιών για παράνομες επαναπροωθήσεις ανατίθεται σε «Υπεύθυνο Προστασίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» δηλαδή σε υπάλληλο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή σε μετακλητό υπάλληλο που θα επιλέγεται από Επιτροπή απαρτίζόμενη κατά πλειοψηφία από στελέχη υπουργείων που ορίζονται από τους συναρμόδιους υπουργούς.
Ακόμη χειρότερα, με την τροπολογία αυτή, ανατίθεται σε επιτροπή με παρεμφερή σύνθεση και η αρμοδιότητα για την παρακολούθηση της εναρμόνισης των διαδικασιών φύλαξης των συνόρων και παροχής διεθνούς προστασίας με τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Είναι πρόδηλο ότι η σύνθεση επιτροπών στις οποίες πλειοψηφούν στελέχη διοίκησης των συναρμοδίων υπουργείων τελούντες υπό την ιεραρχική εντολή των πολιτικών προϊσταμένων τους, στερούνται εξ υπαρχής το παραμικρό εχέγγυο ανεξάρτητης και αμερόληπτης κρίσης. Στη σύνθεση των εν λόγω επιτροπών -η οποία, σημειωτέον, άλλαζε μέχρι την τελευταία στιγμή της ψήφισης του σχετικού σχεδίου νόμου- προβλέπεται ότι θα συμμετέχει και ο Συνήγορος του Πολίτη, συμμετοχή που, εν όψει των περιστάσεων, φαίνεται μάλλον ασυμβίβαστη με την αποστολή του ως Ανεξάρτητης Αρχής.
Τέλος, η επίμαχη τροπολογία αναθέτει και τυπικά τον οριστικό έλεγχο των καταγγελιών για επαναπροωθήσεις στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα της οποίας, όσον αφορά μάλιστα το συγκεκριμένο ζήτημα, έχει σοβαρότατα αμφισβητηθεί.
Η επιλογή της Πολιτείας να αναθέσει στον «ελεγχόμενο» το ρόλο του «ελεγκτή» στο κορυφαίο διεθνώς, όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ζήτημα των επαναπροωθήσεων, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής, είναι εξόχως προσχηματική και επικίνδυνη: δυναμιτίζει εξ ορισμού κάθε ελπίδα για αξιόπιστη διερεύνηση των σχετικών καταγγελιών και μαζί αποτελεί απρόσφορη απόπειρα πολιτικού αποπροσανατολισμού που δυστυχώς ενισχύει τις διάχυτες πλέον υπόνοιες περί παντελούς ελλείμματος διαφάνειας και λογοδοσίας για τα ζητήματα αυτά στη χώρα μας.
