Τόλμη και αμεσότητα στις παρεμβάσεις
Άρθρο του Κ. Τσιτσελίκη στην Καθημερινή
Δύο καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (2009) αφορούν την Ελλάδα και την παράτυπη είσοδο στη χώρα ανθρώπων «χωρίς χαρτιά». Ανθρωποι οι οποίοι, αφού κρατούνται σε ντροπιαστικές συνθήκες για λίγους μήνες, απελευθερώνονται χωρίς καμία μέριμνα και καταγραφή.
Ασφαλώς, το ευρύτερο ζήτημα που συνδέεται με τις μεταναστευτικές ροές αποτελεί έναν γρίφο χωρίς άμεσα ορατή λύση. Ωστόσο, ορισμένες αποσπασματικές, πλην όμως ασφαλείς, απαντήσεις έχουν δοθεί ως προς το τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται σε ένα κράτος δικαίου. Οι πρόσφατες αποφάσεις του δικαστηρίου του Στρασβούργου έδωσαν τέτοιες απαντήσεις. Στην υπόθεση Tabesh κρίθηκε ότι είναι παράνομη η στέρηση της ελευθερίας ανθρώπων των οποίων η απέλαση είναι εξαρχής γνωστό ότι δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Παρομοίως παράνομη κρίθηκε και η κράτηση όσων αιτούνται άσυλο (υπόθεση SD). Επίσης θεωρήθηκε ότι η κράτηση στα «κέντρα παραμονής» ή τα αστυνομικά τμήματα, στις παρούσες συνθήκες συνιστά απάνθρωπη μεταχείριση αν όχι βασανιστήριο. Οι δεσμευτικές αυτές αποφάσεις φωτίζουν και ανατρέπουν μια σειρά από θλιβερές πραγματικότητες. Επίσης αναδεικνύουν ότι ο εντελώς ατελέσφορος μηχανισμός κράτησης, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, τροφοδοτεί περισσότερο ιδεολογικού χαρακτήρα στάσεις παρά ανταποκρίνεται σε ανάγκες, και μάλιστα τσαλαπατώντας θεμελιώδεις αρχές του νομικού μας πολιτισμού.
Η έκθεση της ΕΕΔΑ φέρνει στη δημόσια συζήτηση την κρίσιμη αυτή πτυχή. Από την άλλη πλευρά, η υλοποίηση των μέτρων που πρόσφατα ανακοίνωσε το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη σχετικά με την ίδρυση ανοιχτών χώρων υποδοχής με ορθολογικά σχεδιασμένη αποστολή, αλλά και την κανονικοποίηση της διαδικασίας απόδοσης ασύλου, θα θεραπεύσει πολλά προβλήματα. Χρειάζεται όμως τόλμη και αμεσότητα στις παρεμβάσεις και κυρίως απαιτείται η δημιουργία μιας ισχυρής κοινωνικής συνείδησης ότι ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας δεν μπορεί να τίθεται υπό προϋποθέσεις, αλλά ότι αντίθετα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ασφάλειας των δικαιωμάτων όλων μας.
φωτογραφία: Chris Potter
