Συνέδριο ΕλΕΔΑ: 50 χρόνια από την κύρωση της ΕΣΔΑ – Μάιος 2024
«Τα Δικαιώματα Σήμερα: Τα κενά και οι προκλήσεις στην προστασία τους»
25 Μαϊου 2024, Αμφιθέατρο Αργυριάδη, Προπύλαια
Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από την (επανα)κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Σάββατο 25 Μαΐου, επιχείρησε να ρίξει φως στα κενά και τις προκλήσεις της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο σήμερα με τη διοργάνωση ενός συνεδρίου. Το συνέδριο, φιλοδοξώντας να προσεγγίσει σφαιρικά τα σύγχρονα ερωτήματα των δικαιωμάτων, έφερε κοντά εκλεκτούς εκπροσώπους τόσο της δικαιοσύνης και της ακαδημίας, όσο και της κοινωνίας των πολιτών.
Το συνέδριο άνοιξαν ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ, Νίκος Αλιβιζάτος, και ο Έλληνας Δικαστής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), Ιωάννης Κτιστάκις, προχωρώντας σε μια κριτική αναδρομή και αποτίμηση των 50 χρόνων από την κύρωση της ΕΣΔΑ. Οι παρατηρήσεις τους φώτισαν την απόσταση που έχει διανυθεί στα 50 αυτά έτη στη χώρα μας, αναδεικνύοντας τα σημεία τομές για τα δικαιώματα μέσα στα χρόνια καθώς και τις προκλήσεις του σήμερα.
Στη συνέχεια, τέσσερα θεματικά πάνελ εστίασαν σε επιμέρους κατηγορίες δικαιωμάτων που έχουν αναδειχθεί ως κομβικές στο σήμερα. Το άσυλο και η προσφυγική ιδιότητα, η ελευθερία του Τύπου και ασφάλεια των επικοινωνιών, ο σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής καθώς και οι προκλήσεις για την προστασία των έμφυλων και ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων, όπως και οι επίμονες εκκρεμότητες των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την αστυνομία και τις φυλακές συζητήθηκαν διεξοδικά από τους πλέον αρμόδιους εκπροσώπους της δικαιοσύνης, της ακαδημίας και της κοινωνίας των πολιτών.
Το πρώτο πάνελ, με τίτλο “Έχει σύνορα η προστασία των προσφύγων;”, συντόνισε ο Αντιπρόεδρος του ΣτΕ και καθηγητής νομικής στο ΑΠΘ, Μιχάλης Πικραμμένος, με τη συμμετοχή του Προέδρου του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, Βασίλη Παπαδόπουλου, της senior protection officer της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Καλλιόπη Στεφανάκη και του Επόπτη του Μηχανισμού Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών της ΕΕΔΑ, Ηλία Τσαμπαρδούκα. Στο εν λόγω πάνελ, η συζήτηση συμπεριέλαβε τα κενά και τις προσκλήσεις που αναδείχθηκαν κατά την περίοδο αύξησης των προσφυγικών ροών στη χώρα μας αλλά και τα καταγεγραμμένα περιστατικά παράνομων επαναπροωθήσεων (pushbacks).
Το δεύτερο πάνελ, με τίτλο “Νέοι κίνδυνοι για την ελευθερία του Τύπου και την ασφάλεια των επικοινωνιών” συντόνισε ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ και επί τιμή Αντιπρόεδρος του ΣτΕ, Χρήστος Ράμμος, με τη συμμετοχή της δικηγόρου, Δρ Συνταγματικού Δικαίου και μέλος της Επιτροπής Ειδικών σχετικά με τα SLAPPs, Χριστίνας Βρεττού, του δικηγόρου Δημήτρη Σαραφιανού και του δημοσιογράφου των Reporters United, Θοδωρή Χονδρόγιαννου. Η συζήτηση στράφηκε τόσο στο πρόσφατο σκάνδαλο των υποκλοπών, όσο και στις καταχρηστικές αγωγές εναντίον δημοσιογράφων και υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.
Το τρίτο πάνελ, με τίτλο “Σεβασμός ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής – Προκλήσεις στην προστασία των έμφυλων και ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων”, συντόνισε η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Ισότητας του Δήμου Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη, με τη συμμετοχή του Δικαστή του ΕΔΔΑ, Sebastian Raduletu, της Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας και Επιστημονικά Συνυπεύθυνης του Orlando LGBT+, Νάνσυς Παπαθανασίου και του δικηγόρου Βασίλη Σωτηρόπουλου. Ζητήματα έμφυλης βίας, ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης ψήφισης του νόμου για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, αλλά και οι προκλήσεις του μέλλοντος απασχόλησαν το εν λόγω πάνελ.
Το τέταρτο πάνελ, με τίτλο “Αστυνομία και Φυλακές: Οι επίμονες εκκρεμότητες”, συντόνισε ο καθηγητής του Παν/μιου Μακεδονίας και πρώην Πρόεδρος της ΕλΕΔΑ, Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, με τη συμμετοχή του Δικαστή του ΕΔΔΑ, Mykola Gnatovskyy, της δικηγόρου και πρώην Προέδρου της ΕλΕΔΑ, Κλειούς Παπαπαντολέων και της Ειδικής Επιστήμονα του Συνηγόρου του Πολίτη, Χρύσας Χατζή. Η συζήτησε εστίασε στις συνεχείς παραβιάσεις της χώρας μας σε ζητήματα που άπτονται της αστυνομικής βίας και ατιμωρησίας αλλά και των συνθηκών κράτησης, φωτίζοντας, μεταξύ άλλων, τις διάφορες πτυχές του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
Το συνέδριο έκλεισε με μια Στρογγυλή Τράπεζα, όπου αναλύθηκαν τα συμπεράσματα και οι προοπτικές για τα θεμελιώδη δικαιώματα στο σήμερα. Την Τράπεζα συντόνισε ο Επίκουρος Καθηγητής Νομικής στο ΑΠΘ και νυν Πρόεδρος της ΕλΕΔΑ, Ανδρέας Τάκης, ενώ σε αυτή συμμετείχαν ο δικηγόρος και πρώην Πρόεδρος της ΕλΕΔΑ, Γιάννης Ιωαννίδης, η δικηγόρος και Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, Καλλιόπη Λυκοβαρδή και ο Καθηγητής Πολιτειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Επίτιμος Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (FIDH) και πρώην Πρόεδρος της ΕλΕΔΑ, Δημήτρης Χριστόπουλος. Η Στρογγυλή Τράπεζα αναγνώρισε τις πρόσφατες θετικές ρυθμίσεις και παρεμβάσεις σε συγκεκριμένους τομείς δικαιωμάτων και σκιαγράφησε τις προοπτικές που ανοίγονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο μέλλον. Παρά ταύτα, εξέφρασε τις ανησυχίες της και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την διαφαινόμενη και ολοένα εντεινόμενη διολίσθηση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την επείγουσα σημασία για την αντιμετώπιση των κενών και των προκλήσεων στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα μας.
Παρακολουθήστε το σύνολο των βίντεο του συνεδρίου στο κανάλι της ΕλΕΔΑ στο YouTube
