Θέσεις και προτάσεις της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Γενικά

Το σχέδιο νόμου «Είσοδος και παραμονή αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια-κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση» που κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων την 7η Δεκεμβρίου 2000 βελτιώνει μεν το καθεστώς του ν. 1975/1991, αλλά συνιστά ένα νομικό κείμενο που κρίνεται εξαιρετικά προβληματικό τόσο από πλευράς άσκησης μεταναστευτικής πολιτικής σύμφωνα με τα σχετικά πρότυπα που θέτει το σύγχρονο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, όσο και από πλευράς προστασίας δικαιωμάτων των ανθρώπων.

Πρέπει να προκαλέσει ανησυχία το γεγονός ότι όλοι οι αρμόδιοι και σχετικοί με το ζήτημα φορείς, κυρίως ανεξάρτητες διοικητικές αρχές και ΜΚΟ, έχουν τοποθετηθεί κριτικά απέναντι στο σχέδιο νόμου, εκτιμώντας ότι το κείμενο αυτό δεν συμβάλλει στην κανονικοποίηση και ενδεχόμενη επίλυση των προβλημάτων που άπτονται του μεταναστευτικού φαινομένου, αλλά τουναντίον συμβάλλει στη διαιώνισή τους.

Από τις 11 Δεκεμβρίου 2000, το σχέδιο νόμου συζητείται στο Κοινοβούλιο. Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εκτιμά ότι έστω και αυτή τη στιγμή υπάρχει περιθώριο επανεκτίμησης κάποιων από τις υπάρχουσες διατάξεις, οι οποίες αποκλίνουν ή υπολείπονται σημαντικά στοιχειωδώς θετικών προτύπων άσκησης μεταναστευτικής πολιτικής και προστασίας δικαιωμάτων των ανθρώπων, στην κατεύθυνση είτε της απαλοιφής τους είτε της τροποποίησής τους .

Συγκεκριμένα:

Άρ.22: Πρόβλεψη της περίπτωσης απώλειας της εργασίας από νόμιμα διαμένοντες στη χώρα αλλοδαπούς. Σε αυτή την περίπτωση ο αλλοδαπός να μπορεί να εγγραφεί στις λίστες ανεργίας προς αναζήτηση εργασίας, για όσο διάστημα απομένει έως τη λήξη της άδειας παραμονής.

Άρ. 28.1 Η ελληνική νομοθεσία οφείλει να προσαρμοσθεί στα σύγχρονα διεθνή και ευρωπαϊκά νομικά πρότυπα και να προστατεύσει ιδιαίτερα το δικαίωμα οικογενειακής ενότητας και επανένωσης των αλλοδαπών μεταναστών ως μια από τις στοιχειωδέστερες προϋποθέσεις αρμονικής, δημιουργικής παρουσίας των αλλοδαπών μεταναστών στη χώρα μας. Ειδικότερα προτείνονται τα εξής: (α) η διετής αναμονή για την οικογενειακή επανένωση πρέπει να γίνει μονοετής,

Αρ. 28.2 Στα μέλη της οικογένειας του μετανάστη πρέπει να συμπεριληφθούν οι γονείς αυτού και του συζύγου του που συμβιούσαν και ήταν αντικειμενικά εξαρτημένοι από αυτούς στη χώρα καταγωγής

Άρ. 31 Επιβάλλεται η απάλειψη της τριετούς απαγόρευσης εργασίας των μελών της οικογένειας του αλλοδαπού μετανάστη, διάταξης που εθελοτυφλεί και στηρίζει την παράνομη αγορά εργασίας στην Ελλάδα. Το άρθρο αυτό πρέπει να απαλειφθεί. Η απάλειψη της απαγόρευσης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας επί τρία έτη των μελών οικογένειας του αλλοδαπού που έρχονται στη χώρα για λόγους οικογενειακής συνένωσης. Η συγκεκριμένη διάταξη πέραν του ότι διακυβεύει αφόρητα το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή, χωρίς προφανή σκοπιμότητα στερεί το δικαίωμα στην εργασία, εθελοτυφλεί, στηρίζοντας την παράνομη αγορά εργασίας στην Ελλάδα.

Άρ. 34 και 35 Οι διατάξεις των άρθρων αυτών χρήζουν άμεσης αναθεώρησης με σκοπό την ελαχιστοποίηση των δυνατοτήτων της παράνομης εκμετάλλευσης αλλοδαπών γυναικών «καλλιτεχνών σε κέντρα διασκέδασης» από τα γνωστά κυκλώματα «επιχειρηματιών» που δρουν στην Ελλάδα. Ο νόμος πρέπει να προβλέψει βαρύτατες κυρώσεις αυτών των «επιχειρηματιών» και ειδική προστατευτική μεταχείριση για τις ανωτέρω αλλοδαπές γυναίκες.

Αρ.39 (Άλλες περιπτώσεις χορήγησης άδειας παραμονής) Επιβάλλεται η εισαγωγή διάταξης για την περίθαλψη και προστασία των αλλοδαπών θυμάτων του οργανωμένου εγκλήματος (κυκλωμάτων εκμετάλλευσης γυναικών παιδιών και ηλικιωμένων). Να προστεθεί και η χορήγηση αυτόνομης και τουλάχιστον εξάμηνης άδειας παραμονής για λόγους κοινωνικής προστασίας σε αλλοδαπούς θύματα εκμετάλλευσης που επιθυμούν να αποδεσμευθούν από κυκλώματα οργανωμένου εγκλήματος και για δικαστικούς λόγους: μέχρι την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης όσο απαιτείται ως για την εκδίκαση των υποθέσεων για τις οποίες ο αλλοδαπός είναι μάρτυρας ή ακόμη και κατηγορούμενος, υπό τον όρο παρακολούθησης προγραμμάτων πρόνοιας και συνεργασίας με τις Αρχές.

Αρ.41.1 Είναι καταρχήν ευτύχημα ότι η διάταξη αυτή απαλείφθηκε από τις υπό αναθεώρηση διατάξεις του Συντάγματος (α. 5.2, β). Διερωτάται κανείς προς τι η σκοπιμότητα της εισαγωγής της στο παρόν σχέδιο νόμου. Η διάταξη αυτή πρέπει να απαλειφθεί για τους λόγους που απαλείφθηκε από τις υπό αναθεώρηση συνταγματικές διατάξεις.

Άρ.41.2Αντιστοίχως, η διάταξη σύμφωνα με την οποία «οι αλλοδαποί που διαμένουν νόμιμα στην ελληνική επικράτεια έχουν δικαίωμα να έρχονται σε επαφή με τις αρχές της χώρας της οποίας έχουν την ιθαγένεια» είναι παντελώς άσκοπη για τους νόμιμα διαμένοντες, ενώ στερεί να εύλογο δικαίωμα των μη νόμιμα δαμένοντων και πρέπει επίσης να απαλειφθεί.

Άρ.41.4: Αντικατάσταση ως εξής: «Οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις για την κοινωνική προστασία, τις υπηρεσίες και τις παροχές πρόνοιας εφαρμόζονται και στους αλλοδαπούς που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα». (και όχι μόνο ως προς το ΝΔ 57/73, ώστε να μην παραβιάζεται η ισότητα που διακηρύσσεται στην παρ.1 του ίδιου άρθρου).

Άρ. 41.6 Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η απάλειψη από το σχέδιο νόμου της διάταξης απαγόρευσης φυλετικών και άλλων διακρίσεων, διάταξης με μεγάλη δεοντολογική και πρακτική σημασία για ένα νομοθέτημα το πεδίο εφαρμογής του οποίου αφορά άμεσα σε αλλοδαπά πρόσωπα στην Ελλάδα. Είναι σκόπιμη η ύπαρξη αυτόνομης διατύπωσης της ρήτρας της μη διάκρισης και όχι η παραπομπή στον 927/1979.

Άρ.48, παρ.1: Πρόβλεψη για απαγόρευση απέλασης ή επαναπροώθησης και για λόγους κοινωνικής προστασίας της οικογένειας, δηλαδή του ανηλίκου, εκτός από το δικαίωμά του να ακολουθήσει το γονέα που απελαύνεται της εγκυμοσύνης, της μητρότητας, (της μητέρας νεογέννητου βρέφους έξι μήνες μετά τη γέννηση) καθώς και για δικαστικούς λόγους, αλλά και προς ένα κράτος, στο οποίο ο αλλοδαπός μπορεί να διωχθεί για λόγους φυλής, φύλου, γλώσσας, υπηκοότητας, θρησκείας, πολιτικών απόψεων, κοινωνικής και προσωπικής κατάστασης ή που μπορεί να κινδυνεύει κατόπιν να σταλεί προς ένα τρίτο Κράτος στο οποίο δεν προστατεύεται από διώξεις.

Άρ.45.1β & Άρ.48.: Απάλειψη της διάταξης περί ανάκλησης της άδειας παραμονής και απέλασης για λόγους δημόσιας υγείας, αλλά παροχή σε αυτούς στοιχειωδών και απαραίτητων υπηρεσιών υγείας με σεβασμό των δικαιωμάτων του ασθενούς. Το κείμενο όπως έχει στο σχέδιο νόμου παραβιάζει άμεσα τα τελευταία.

Άρ.50: Πρέπει ρητά να εξαιρούνται από την κράτηση οι ανήλικοι και οι μητέρες τους, οι γυναίκες σε εγκυμοσύνη, οι υπερήλικες, οι ασθενείς των οποίων η υγεία μπορεί να επιδεινωθεί με την παραμονή σε χώρους κράτησης.

Άρ.53, παρ.1: Η παροχή δημοσίων υπηρεσιών και σε μη νόμιμα διαμένοντες αλλοδαπούς είναι -αν μη τι άλλο- απαραίτητη για την εφαρμογή διατάξεων του ίδιου του νόμου, όπως η παροχή πιστοποιητικών υγείας ή η υποβολή αιτήσεων και δικαιολογητικών για την εκπαίδευση των τέκνων, όπως προβλέπεται από το άρθρο 42.1.
Επίσης, από την υποχρέωση μη παροχής υπηρεσιών στους μη νόμιμα διαμένοντες αλλοδαπούς εξαιρούνται εύλογα οι δομές υγείας. Πρέπει όμως στην «έκτακτη» να προστεθεί και η «στοιχειώδης» νοσηλεία με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στη ζωή στην υγεία και σε αξιοπρεπή θάνατο. *

Άρ.56, παρ.6: Διαχωρισμός της ενθάρρυνσης παράνομης παραμονής για λόγους ανθρωπιστικούς, κοινωνικής προστασίας από εκείνη για λόγους εκμετάλλευσης της μη κανονικής κατάστασης αλλοδαπού για λόγους αποκόμισης χρηματικού ή άλλου οφέλους που πρέπει να διώκεται αυστηρά και κλιμακούμενα ανάλογα με τον αριθμό των αλλοδαπών και τη σοβαρότητα της εκμετάλλευσης.

1. Σαφής προσδιορισμός των ανωτάτων χρονικών ορίων της κράτησης των αλλοδαπών πουν τελούν είτε υπό δικαστική είτε υπό διοικητική απέλαση, σε ειδικούς χώρους και υπό συνθήκες που αφ’ ενός ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και αφ’ ετέρου αποτυπώνουν το γεγονός ότι τα πρόσωπα αυτά δεν εκτίουν ποινή, κατ’ αναλογική εφαρμογή των συνταγματικών διατάξεων για την προφυλάκιση και λαμβάνοντας επί πλέον υπ’ όψιν ότι, σε αντίθεση με την περίπτωση των υποδίκων, οι υπό απέλαση αλλοδαποί δεν εγκαλούνται για την τέλεση ποινικού αδικήματος. Επί πλέον θα πρέπει να κατοχυρωθεί σε επίπεδο τυπικού νόμου η υποχρέωση απόλυσης του κρατουμένου αλλοδαπού με δυνητική επιβολή περιοριστικών μέτρων σε περίπτωση που η απέλαση δεν είναι εφικτή.
2. Σαφής εννοιολογικός προσδιορισμός της επαναπροώθησης ώστε η επιβολή του επαχθέστατου αυτού συνοπτικού μέτρου να αφορά μόνον αλλοδαπούς που συλλαμβάνονται εισερχόμενοι στη χώρα ή μετά από καταδίωξη «εν θερμώ» αμέσως μετά την είσοδό τους και όχι αλλοδαπούς που είναι ήδη εγκατεστημένοι εδώ και έτη στη χώρα, όπως συνηθίζεται τελευταία.
3. Εξειδίκευση της έννοιας της δημόσιας τάξης ως λόγου ανάκλησης άδειας και απέλασης του αλλοδαπού, με ταυτόχρονο ειδικό προσδιορισμό των κατηγοριών εκείνων πράξεων η καταδίκη για τις οποίες επιτρέπει την διοικητική απέλαση του αλλοδαπού
4. Απάλειψη του μη αιτιολογητέου της άρνησης χορήγησης προξενικής θεώρησης .
5. Μετατροπή της απλής γνώμης που παρέχει η Επιτροπή Μετανάστευσης προς τον Γ.Γ. Περιφέρειας σχετικά με την χορήγηση άδειας παραμονής, σε πρόταση
6. Αποκλεισμός των αιρετών τοπικών αρχόντων από τη διοικητική διαδικασία χορήγησης αδειών παραμονής και εργασίας και ιδίως απάλειψη της αρμοδιότητας του Δημάρχου να πιστοποιεί με υπεύθυνη δήλωσή του την παραμονή αλλοδαπού κατά την τελευταία διετία προκειμένου ο τελευταίος να υπαχθεί στις μεταβατικές διατάξεις.
7. Ρητή πρόβλεψη της (αυτονόητης κατά τα λοιπά) παράτασης της ισχύος των προσωρινών ή τακτικών αδειών παραμονής και εργασίας σε περίπτωση που η χορήγηση της τακτικής ή η ανανέωσή της αντίστοιχα δεν κατέστη δυνατή εμπροθέσμως για λόγους αναγόμενους σε υπαιτιότητα της
8. Ίδρυση συλλογικού οργάνου αρμόδιου για την εξέταση των αιτήσεων κατ? εξαίρεση χορήγησης ή ανανέωσης άδειας παραμονής, ακόμη και αν δεν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις για λόγους όχι απλά ανθρωπιστικούς αλλά και αναγόμενους σε κακοδιοίκηση ή πράξεις και παραλείψεις εργοδοτών.

Ανδρέας Τάκης
13.12

* Το παρών κείμενο συντάχθηκε ύστερα από εκδήλωση που διοργανώθηκε από την ΕΕΔΑΠ σε μνήμη του Αριστόβουλου Μάνεση και συντονίστηκε από τη δικηγόρο Ιωάννα Κούρτοβικ στις 11 Δεκεμβρίου 2000. Συμμετείχαν με εισηγήσεις οι:

  • Αχιλλέας Σκόρδας, επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: Το νέο νομοθετικό εγχείρημα και η μάταια αναζήτηση μεταναστευτικής πολιτικής.
  • Μίλτος Παύλου, κοινωνιολόγος, Ειδικός Επιστήμονας στο Συνήγορο του Πολίτη-μέλος της ΕΕΔΑΠ, με θέμα: Η παραγωγική προσέγγιση των φαινομένων της μετανάστευσης στην Ελλάδα: η σύγκριση με την ιταλική εμπειρία.
  • Ανδρέας Τάκης, νομικός, Ειδικός Επιστήμονας στο Συνήγορο του Πολίτη -μέλος της ΕΕΔΑΠ, με θέμα: Οι θέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη σχετικά με την προτεινόμενη ρύθμιση.
  • Νίκος Σιταρόπουλος, Δ.Ν., Επιστημονικός συνεργάτης στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με θέμα: Το δικαίωμα οικογενειακής ενότητας και επανένωσης αλλοδαπών μεταναστών: διαστάσεις διεθνούς και ελληνικού δικαίου.

Οι παραπάνω εισηγήσεις αποτέλεσαν τη βάση σύνταξης του παρόντος κειμένου από τα μέλη του προεδρείου της Ένωσης, Νίκο Αλιβιζάτο (πρόεδρο), Δημήτρη Χριστόπουλο (γενικό γραμματέα), Γιάννη Κτιστάκι (ταμία).

* Επιπροσθέτως να υπάρξει επακριβής και σύγχρονος ορισμός της έκτακτης και στοιχειώδους νοσηλείας του ασθενούς (στην Ελλάδα ισχύει έως σήμερα ο «άμεσος κίνδυνος ζωής» που ορίζεται από το ΒΔ 665/62, άρ.13, παρ.4)Πρόταση να διατυπωθεί ως εξής: «Επείγουσα υγειονομική φροντίδα: εκείνη που δεν μπορεί να μην παρασχεθεί δίχως κίνδυνο για τη ζωή ή βλάβη για την υγεία του ατόμου. Στοιχειώδης φροντίδα υγείας: υγειονομικές, διαγνωστικές, θεραπευτικές υπηρεσίες, σχετικές με παθολογίες που δεν είναι άμεσα και βραχυπρόθεσμα επικίνδυνες, αλλά που με την πάροδο του χρόνου θα μπορούσαν να καταλήξουν σε μεγαλύτερη βλάβη της υγείας ή κινδύνους για τη ζωή (επιπλοκές, χρόνιες ασθένειες ή χειροτέρευση υγείας).»(διατύπωση από το Ιταλικό ΠΔ 309/1990) Από αυτόν τον ορισμό θα πρέπει να συνάγονται τα παρακάτω, όπως ισχύουν και σε Γαλλία, Ιταλία, χώρες που υπάρχει μεγάλη αναλογία ως προς τον όγκο και το χαρακτήρα της μη κανονικής μετανάστευσης: Η παροχή σε νόμιμα και μη διαμένοντες αλλοδαπούς σε ισότιμη βάση προς τις Ελληνίδες και τους Έλληνες πολίτες κοινωνικής φροντίδας και προστασίας της Εγκυμοσύνης και της Μητρότητας. Η προστασία της υγείας του ανηλίκου με σεβασμό προς τη Σύμβαση Δικαιωμάτων του Παιδιού Η υγειονομική προστασία σε νόμιμα και μη διαμένοντες αλλοδαπούς ως προς τη δημόσια υγεία (εμβολιασμοί, προφύλαξη για επιδημίες, διάγνωση και φροντίδα των Μολυσματικών Νοσημάτων).

 

φωτογραφία: BRQ Network

 

άσυλο, ιθαγένεια, μετανάστευση

Μέλος

Newsletter