Επιστολή της Ένωσης στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας για την αντίρρηση συνείδησης

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Με αφορμή, αφενός την τελευταία καταδίκη του γνωστού αντιρρησία συνείδησης Λάζαρου Πετρομελίδη, Προέδρου του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης, ο οποίος το 1998 είχε αρνηθεί να υπηρετήσει επταπλάσιας διάρκειας τιμωρητική εναλλακτική υπηρεσία και καταδικάστηκε για τον λόγο αυτό από το Ναυτοδικείο Πειραιά σε ποινή φυλάκισης 30 μηνών για ανυποταξία, (με αποτέλεσμα μάλιστα να αρθεί η αναστολή της προηγούμενης ποινής φυλάκισης 20 μηνών που του είχε επιβληθεί από το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών στις 12 Ιουνίου 2003), και, αφετέρου, την πρόσφατη καταδίκη του Εθελοντή Πενταετούς Υποχρέωσης στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό Γιώργου Μοναστηριώτη (17/1/2005), ο οποίος είχε αρνηθεί να ακολουθήσει τη μονάδα του τον Μάιο του 2003, όταν η φρεγάτα «Ναυαρίνο» όπου υπηρετούσε στάλθηκε στον Περσικό Κόλπο, και δήλωσε δημόσια ότι παραιτείται από το Ναυτικό για λόγους συνείδησης, η «Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη» αισθάνεται υποχρεωμένη να σας επισημάνει ότι :

1) δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την ελληνική Πολιτεία οι νομοτεχνικά επεξεργασμένες προτάσεις δύο Ανεξάρτητων Αρχών (Συνήγορος του Πολίτη και Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) που έχουν ασχοληθεί επισταμένως και ενδελεχώς με απολύτως εξειδικευμένους νομικούς τρόπους βελτίωσης του θεσμού της εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας, ώστε αυτός να συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, όχι μόνο ως προς το ζήτημα της διάρκειας, αλλά ως προς πολλές άλλες παραμέτρους του

2) στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλες έννομες τάξεις, το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης δεν αναγνωρίζεται ούτε για τους υπόχρεους θητείας, αλλά ούτε και για τους επαγγελματίες στρατιώτες μετά την κατάταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο προαναφερθέντες διώκονται ποινικά κατ’ επανάληψη για το ίδιο αδίκημα (λιποταξία και ανυποταξία αντιστοίχως), λόγω της επανειλημμένης πρόσκλησής τους από τις αρχές. Κάθε φορά που δεν παρουσιάζονται, κινείται νέα ποινική δίωξη εναντίον τους. Η πρακτική αυτή είναι νομικά εσφαλμένη, διότι συστηματικά παραβιάζει βασική αρχή του δικαίου, απορρέουσα και από το Διεθνές Σύμφωνο για τα Πολιτικά και Ατομικά Δικαιώματα, ότι δηλαδή κανείς δεν μπορεί να δικαστεί δεύτερη φορά για το ίδιο κατ’ ουσίαν αδίκημα (ανεξαρτήτως του εάν τυπικά η στρατολογική νομοθεσία το θεωρεί ως διαφορετικό για την κάθε φορά).

Στην προσπάθεια μας να υποβοηθηθεί η αντιμετώπιση ενός σοβαρού ζητήματος που άπτεται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λαμβάνουμε την τιμή να σας υποβάλουμε και εμείς με τη σειρά μας τις ακόλουθες προτάσεις, έχοντας την πεποίθηση ότι η υιοθέτηση τους θα συμβάλει στην ευθυγράμμιση του ελληνικού νομικού πλαισίου με τα αντίστοιχα της πλειονότητας των χωρών, τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και του Συμβουλίου της Ευρώπης

1. Aμνήστευση των ελάχιστων αντιρρησιών συνείδησης μεγάλης ηλικίας (δηλαδή όσων είχαν αποστείλει σχετικές δηλώσεις προς τα αρμόδια στρατολογικά γραφεία προ της έναρξης ισχύς του νόμου 2510/97) και άρση όλων των διοικητικών κυρώσεων εις βάρος τους, σε εφαρμογή του Ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 1998 και των συναφών συνεχόμενων ψηφισμάτων, σύμφωνα και με την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ε.Ε.Δ.Α. 10/6/2004).

2. Κατάργηση της δυνατότητας της πολιτείας να ασκεί συνεχείς και αλλεπάλληλες διώξεις για το ίδιο κατ΄ ουσία αδίκημα ενός ατόμου, δηλαδή τη διάπραξη ανυποταξίας, κατά παράβαση του Άρθρου 14, παράγραφος 7 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Κοινωνικά και Πολιτικά Δικαιώματα [βλ. επίσης Ομάδα Εργασίας του Ο.Η.Ε. για την Αυθαίρετη Κράτηση: Γνώμη Νο 36/1999 (Τουρκία), Γνώμη Νο 24/2003 (Ισραήλ)]. Το ίδιο ζητά και η Ε.Ε.Δ.Α.

3. Κατάργηση της δυνατότητας εκδίκασης από στρατιωτικά δικαστήρια υποθέσεων πολιτών που δεν έχουν ακόμη τη στρατιωτική ιδιότητα, δηλαδή δεν έχουν ορκιστεί ως υπηρετούντες στις Ένοπλες Δυνάμεις (π.χ. ανυπότακτοι).

4. Υπαγωγή του θεσμού της εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας (εφεξής Ε.Π.Κ.Υ.) σε μη στρατιωτική εποπτεύουσα αρχή, όπως καθορίζεται λεπτομερώς στην ειδική έκθεση (Ιούλιος 1999) του Συνηγόρου του Πολίτη (Σ.τ.Π.). Το αίτημα στηρίζουν ακόμα ο Ύπατος Αρμοστής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (απόφαση Bandr’s Molet & Bindi, παράγραφος 9) η Ε.Ε.Δ.Α. και η Διεθνής Αμνηστία.

5. Ρητή και αναλυτική αναφορά στα πληροφοριακά έντυπα κατάταξης για το δικαίωμα ενός νέου να υπηρετήσει Ε.Π.Κ.Υ., πράγμα που επιμελώς αποκρύπτεται από τους ισχύοντες Οδηγούς Στράτευσης που στέλνει το Γ.Ε.Ε.Θ.Α. σε όλους τους στρατεύσιμους και οι οποίοι αναφέρονται απλώς στην ύπαρξη του νόμου 2510/97 εντελώς αόριστα και χωρίς να ενημερώνουν για το τι ακριβώς ρυθμίζει αυτός ο νόμος. Το αίτημα για επαρκή ενημέρωση στηρίζει και το Συμβούλιο της Ευρώπης (Recommendation 1518 (2001) 1, παράγραφος 5iii).

6. Κατάργηση της ειδικής γνωμοδοτικής επιτροπής, γνωστής και ως επιτροπής ελέγχου συνείδησης, δεδομένου ότι αφενός μεν παραβιάζει το Σύνταγμα ως προς την ελευθερία της συνείδησης και αφετέρου στερεί από κάποιους το αναφαίρετο δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης όπως καθορίζεται από το ψήφισμα 1989/59 της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. Αυτόματη αποδοχή όλων των αιτήσεων για υπαγωγή στις διατάξεις της Ε.Π.Κ.Υ. Το αίτημα υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (απόφαση Macciocchi του Ευρωκοινοβουλίου (7/2/1983), παράγραφος 3 & απόφαση Schmidbauer  του Ευρωκοινοβουλίου (13/10/1989), παράγραφος 4).
 
7. Δικαίωμα στην αναγνώριση της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την κατάταξη στις Ένοπλες Δυνάμεις όπως ζητά το Συμβούλιο της Ευρώπης (Recommendation No. R(87)8 of the Committee of Ministers, παράγραφος 8, Recommendation 1518 (2001) 1, παράγραφοι 5i, 5ii), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απόφαση De Gucht (13/3/1993), παράγραφος 49 (β), η Ύπατη Αρμοστεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Ο.Η.Ε. (8/3/1993), παράγραφος 2, αλλά και η Διεθνής Αμνηστία. Καθιέρωση, δηλαδή, δικαιώματος μετάπτωσης από τη στρατιωτική θητεία στην Ε.Π.Κ.Υ., αφού άλλωστε ισχύει το αντίστροφο.

8. Ισχύς του δικαιώματος υπαγωγής στην Ε.Π.Κ.Υ. ακόμα και σε περίοδο πολέμου ή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης όπως ζητά και η Διεθνής Αμνηστία, με πρόβλεψη για ένταξη των αντιρρησιών συνείδησης σε ομάδες προσφοράς κοινωνικών υπηρεσιών στον άμαχο πληθυσμό και όχι με ανάθεση σε αυτούς άοπλων στρατιωτικών καθηκόντων όπως προβλέπει το σημερινό πλαίσιο, και τις οποίες οι ίδιοι ευλόγως αρνούνται καθώς συνεπάγονται ουσιαστικά ενσωμάτωση τους στο στρατιωτικό μηχανισμό των Ενόπλων Δυνάμεων.

9. Κατάργηση όλων των «αμάχητων τεκμηρίων» της παραγράφου 4 του άρθρου 18 του νόμου 2510/97 όπως ζητά και ο Συνήγορος του Πολίτη. Σε κάθε περίπτωση, κατάργηση της διάταξης που αρνείται το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης σε άτομα που διώκονται -αλλά δεν έχουν καταδικαστεί- για παράνομη βία, διότι έτσι καταργείται το τεκμήριο της αθωότητας. Επίσης, κατάργηση της απαράδεκτης διάταξης που στερεί το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης σε κυνηγούς και μέλη σκοπευτικών συλλόγων.

10. Απλοποίηση της διαδικασίας υποβολής αίτησης. Εάν και εφόσον παραμείνουν κάποια από τα «αμάχητα τεκμήρια», να μη χρειάζεται να προσκομίζονται πιστοποιητικά και βεβαιώσεις αφού ζητείται υπεύθυνη δήλωση. Τέλος η αίτηση να μπορεί να γίνεται στα Κ.Ε.Π. ( να δοθεί τυποποιημένος κωδικός).

11. Περαιτέρω μείωση – όπως ζητούν όλοι οι διεθνείς και ελληνικοί φορείς – της χρονικής διάρκειας της Ε.Π.Κ.Υ. ώστε να μην είναι τιμωρητική. Η σημερινή διπλάσια (μείον ένας μήνας) διάρκεια είναι δυσανάλογα μεγάλη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το 2001/2014 ψήφισμά του υποστηρίζει ότι η Ε.Π.Κ.Υ  θα πρέπει να είναι ισόχρονη με την στρατιωτική θητεία, ενώ ο Συνήγορος του Πολίτη δέχεται μια προσαύξηση κατά το 1/3 έως 2/3 της χρονικής διάρκειας της στρατιωτικής .

12. Πραγματική κάλυψη των οικονομικών αναγκών των αντιρρησιών συνείδησης. Δυνατότητα επιλογής δωρεάν σίτισης, στέγασης και μετακινήσεων ή αποζημίωσης ίσης με το βασικό μισθό ανειδίκευτου εργάτη, λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αντίθεση με τους στρατιώτες,  ο αντιρρησίας συνείδησης είναι υποχρεωμένος να ζήσει σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς (π.χ. δεν έχει δωρεάν στέγαση και σίτιση).

13. Μεταθέσεις
α: Αναλογικότητα με τους στρατευμένους στο χρόνο παραμονής μακριά από τον τόπο κατοικίας και κατόπιν δυνατότητα επιστροφής σε αυτόν.
β: Κατάργηση του απαράδεκτου γεωγραφικού περιορισμού που αφήνει παραπάνω από τον μισό πληθυσμό της χώρας, συμπεριλαμβανομένων κατοίκων υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, εκτός των υπηρεσιών που θα μπορούσαν να τους προσφέρουν οι αντιρρησίες συνείδησης. Παρόμοια αιτήματα διατυπώνει και η Ε.Ε.Δ.Α. (10/6/2004).

14. Κατάργηση της απαγόρευσης συμμετοχής σε απεργία, όπως άλλωστε είχαν ζητήσει στη Βουλή το Κ.Κ.Ε. και ο Συνασπισμός. Η απαγόρευση αυτή θεσμοθετεί απεργοσπαστικό μηχανισμό στο Δημόσιο Τομέα, αποτελούμενο από αντιρρησίες. Σε κάθε περίπτωση, όπως ζητά και ο Σ.τ.Π. στην ειδική έκθεσή του, αλλά και η Διεθνής Αμνηστία, η συμμετοχή σε απεργία δεν  θα πρέπει να συνεπάγεται έκπτωση από το καθεστώς του αντιρρησία και της Ε.Π.Κ.Υ.

15. Δυνατότητα εκπλήρωσης της Ε.Π.Κ.Υ. και σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις όπως προτείνουν τόσο ο Σ.τ.Π. στην ειδική έκθεσή του, όσο και η Ε.Ε.Δ.Α. (10/6/2004). Δυνατότητα συμμετοχής των αντιρρησιών συνείδησης, κατά τη διάρκεια εκπλήρωσης της Ε.Π.Κ.Υ., σε ανθρωπιστικές αποστολές στο εξωτερικό. (βλ. αποφάσεις Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Schmidbauer (13/10/1989), παράγραφος 13, De Gucht (11/3/1993), παράγραφος 52, Bandr’s Molet & Bindi, παράγραφος 7 (γ). Απόφαση 337 του Συμβουλίου της Ευρώπης (1967),παράγραφος C 3, (η οποία επαναλαμβάνεται και στις μετέπειτα Recommendations: 478 (1967), 816 (1977). )
Δυνατότητα εκπλήρωσης της Ε.Π.Κ.Υ. (ή τμήματος της) και σε έδαφος άλλης χώρας της Ε.Ε. (βλ. αποφάσεις Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Schmidbauer (13/10/1989), παράγραφος 9, Bandr’s Molet & Bindi, παράγραφοι 7 (γ), 8. )

16. Αντικατάσταση του κυρωτικού θεσμού της «έκπτωσης» από το καθεστώς Ε.Π.Κ.Υ. με σύστημα αυτοτελών πειθαρχικών κυρώσεων, όπως προτείνει και ο Συνήγορος του Πολίτη. Η Ε.Π.Κ.Υ. δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «παραχώρηση», αλλά ως δικαίωμα.

17. Προσμέτρηση του χρόνου της Ε.Π.Κ.Υ. στον χρόνο συνταξιοδότησης κατ’ αναλογία με τη στρατιωτική θητεία. (βλ. Recommendation No. R(87)8 of the Committee of Ministers του Συμβουλίου της Ευρώπης, παράγραφος 11)

18. Άρση των ποινικών κυρώσεων σε βάρος όσων δεν δέχονται για ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς λόγους να υπηρετήσουν εναλλακτική θητεία, με παράλληλη διατήρηση μόνο διοικητικών κυρώσεων,  κατά το παλαιότερο ισπανικό πρότυπο (π.χ. αδυναμία διορισμού σε Δημόσιες Υπηρεσίες για ένα καθορισμένο από το νόμο χρονικό διάστημα), εκτός βέβαια από αυτές τις διοικητικές κυρώσεις που προσκρούουν σε  θεμελιώδη πολιτικά και ατομικά δικαιώματα (π.χ., δικαίωμα εξόδου από τη χώρα, δικαίωμα έκδοσης διαβατηρίου και ταυτότητας, δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι) η επιβολή των οποίων επιφέρει δυσανάλογα μεγάλες συνέπειες στους διοικούμενους (κατά παράβαση της συνταγματικά πλέον κατοχυρωμένης «αρχής της αναλογικότητας» ? Άρθρο 25 του  Συντάγματος).

19. Απαγόρευση της ερήμην καταδίκης για ζητήματα ανυποταξίας εν γένει, καθώς είναι μείζονος σημασίας το να ακουστεί η άποψη του κατηγορούμενου για τέτοια αδικήματα.

Με τις ανωτέρω προτάσεις, αξιότιμε κύριε Υπουργέ,  η «Ελληνική ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου», απευθύνεται σε εσάς εισηγούμενη την παρέμβασή σας προς την κατεύθυνση βελτίωσης του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος. Είμαστε δε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή επεξήγηση των ανωτέρω προτάσεων μας.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη συνεργασία.

 

Με τιμή, 

Για το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΔΑΠ,

Ο Πρόεδρος
Δημήτρης Χριστόπουλος

 Αποδέκτες:

– Υπουργός Εθνικής Άμυνας
   Κύριος Σπήλιος Σπηλιοτόπουλος
   Στρατόπεδο Παπάγου, 115 25 – ΑΘΗΝΑ
– Υπουργός Δικαιοσύνης
   Κύριος Αναστάσιος Παπαληγούρας
   Μεσογείων 96, 151 27 – ΑΘΗΝΑ
– Υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας  Διοίκησης & Αποκέντρωσης
   Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος
   Σταδίου 27, 101 83 – ΑΘΗΝΑ

Κοινοποίηση:
– Υπουργείο Εθνικής Άμυνας:
   Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού
   Στρατόπεδο Παπάγου, 115 25  ΑΘΗΝΑ     
– Υπουργείο Εθνικής Άμυνας:
  Επιτελείο Υπουργού / Διεύθυνση ΣΣΑΔ / Τμήμα Γ΄
  Στρατόπεδο Παπάγου, 115 25  ΑΘΗΝΑ
– Υπουργείο Δικαιοσύνης
  Διεύθυνση Νομοθετικού Συντονισμού
  Τμήμα Ειδικών Νομικών Υποθέσεων ΕΕ & Διεθνών Οργανισμών
  Μεσογείων 96, 151 27 ? ΑΘΗΝΑ
– Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
  Βάμβα 6, 106 74 ? ΑΘΗΝΑ
– Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης
  Τσαμαδού 13Α, ΑΘΗΝΑ

 

αντιρρησία συνείδησης, ατομικά δικαιώματα

Μέλος

Newsletter