Θέσεις για το προσφυγικό. Η δεύτερη φάση: προκλήσεις και αδυναμίες

Στην προηγούμενη έκθεση μας πριν από έναν χρόνο υποστηρίζαμε ότι η προσφυγική και μεταναστευτική μετακίνηση προς την Ευρώπη αντιμετωπίζεται πλέον ανοικτά με όρους ασφάλειας, όχι των ανθρώπων, αλλά των συνόρων. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα κατά τα λοιπά «αδιαπραγμάτευτα» δικαιώματα του ανθρώπου, αναφορικά με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, έγιναν απλό χαρτί στο τραπέζι της ευρωπαϊκής και διεθνοπολιτικής διαπραγμάτευσης. Η διαπίστωση αυτή επαληθεύεται και έναν χρόνο μετά, και ενώ έχουν επέλθει σημαντικές μετατοπίσεις και μεταβολές σε νομικό και πολιτικό επίπεδο. Η συμφωνία/κοινή ευρωτουρκική δήλωση συντέλεσε στον περαιτέρω κατακερματισμό του ευρωπαϊκού δικαίου και πολιτικών με βασικό κοινό παρονομαστή την αδυναμία της ΕΕ να πράξει ακόμη και τα βασικά βασιζόμενη στην λογική της δημιουργίας «αναχωμάτων». Στους φράχτες και τη στρατιωτικοποίηση της επιτήρησης των συνόρων προστέθηκε μια νέα παράμετρος. Η προσχηματική αναγόρευση της Τουρκίας σε «ασφαλή χώρα», η οποία επέτρεψε την επιστροφή προσώπων σε αυτήν και κυρίως εδραίωσε το πολιτικό επιχείρημα ότι χάρη στη συμφωνία ανακόπηκε το προσφυγικό ρεύμα. Η διζωνικότητα στο καθεστώς των προσφύγων μεταξύ αυτών που βρίσκονται στην ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα, οι κακές συνθήκες διαβίωσης σε καταυλισμούς δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και η ασύμμετρη λειτουργία της επανεγκατάστασης προς χώρες ΕΕ και της οικογενειακής επανένωσης, δημιούργησαν ένα δυστοπικό σχήμα που διατρέχει το προσφυγικό. Επιπρόσθετα, η αδυναμία της ΕΕ να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά, σύμφωνα με τις υπάρχουσες δικαιοκρατικές αρχές, την πρόκληση  της υποδοχής των προσφύγων φανερώνει την αυξανόμενη πολιτική κρίση που ίδια η ΕΕ αντιμετωπίζει στο εσωτερικό της. Έτσι, δίκαιο και πολιτικές υποβάλλουν την ιδέα ότι ο καλύτερος τρόπος να παρακάμψουμε τις δυσκολίες που μας θέτουν τα δικαιώματα των προσφύγων είναι να απαλλαγούμε από την παρουσία τους. Σε αυτό το σχήμα η ελληνική κυβέρνηση δεν αντιστάθηκε. Όμως, η υποχώρηση των δικαιωμάτων των προσφύγων, εκτός από τα ζητήματα ανθρωπισμού που θέτει, πλήττει επίσης το ευρύτερο πολιτικό σχέδιο της εμπέδωσης του ευρωπαϊκού κεκτημένου της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Όπως υποστηρίζαμε τον Ιανουάριο του 2016, με δεδομένη την μακροχρόνια παραμονή μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα, οι προκλήσεις που θέτει η προοπτική της κοινής συμβίωσής μας είναι μεγάλες. Από τότε τονίζαμε την ανάγκη για μια μεταναστευτική πολιτική που θα σέβεται και θα εντάσσει. Καμία δημοκρατία δεν είναι άξια του ονόματός της αν δεν άρει τις συνθήκες που την καθιστούν μη ασφαλή χώρα για τους πρόσφυγες και που δεν διευκολύνει όσους παραμένουν μακρόχρονα στη χώρα να  ενταχθούν στην πολιτική της κοινότητα. Αξιοπρέπεια, στέγαση, απασχόληση και εκπαίδευση δεν είναι οι προκλήσεις μιας επόμενης ημέρας αλλά του σήμερα.

Στην τρέχουσα συγκυρία, έναν χρόνο μετά την ισχύ της «μη-συμφωνίας» ΕΕ-Τουρκίας, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου διατυπώνει τις ακόλουθες θέσεις/προτάσεις.

 

Ολόκληρο το κείμενο με τις θέσεις για το προσφυγικό εδώ

 

Ολόκληρο το κείμενο τεκμηρίωσης εδώ

 

πρόσφυγες

Μέλος

Newsletter